Alfred Radcliffe-Brown

Alfred Reginald Radcliffe-Brown (17 Haziran 1881, Birmingham - 24 Ekim 1955, Londra) İngiliz sosyal antropolog. Yapısal işlevselci teoriyi geliştirdi. İlkel medeniyetlerin sosyal yapısına ilişkin temel kavramları tarif eden bir çerçeve çizdi.

Alfred Reginald Radcliffe-Brown

Biyografi

Radcliffe-Brown, Sparkbrook'da doğdu (Birmingham, İngiltere). Trinity College, Cambridge de öğrenim gördükten sonra, Andaman Adaları'na seyahat etti. (1906-1908) ve Batı Avustralya (1910-1912)'da oradaki topluluklar üzerinde saha çalışmalarında bulundu. Son kitapları olan "Andaman adalılar" (1922) ve "Avustralya kabilelerinde sosyal organizasyon" (1930) adlı eserleri buralardaki çalışmalardan oluşturdu.

1916'da Tonga'da eğitim direktörü oldu ve 1920'de sosyal antropoloji alanında "the school of American Life" kurumunda profesör olmak için Cape Town'a taşındı. Daha sonra Sidney, Chicago ve Oxford'daki üniversitelerde profesör olarak çalıştı. Onun en ünlü öğrencisi Chicago Üniversitesi'ndeki Fred Eggan idi.

Oxford'da sosyal ve kültürel antropoloji enstitüsü'nü kurduğunda, Rodney Needham'a göre onun savaş yıllarında enstitüden ayrı kalışı, Oxford antropolojisi üzerindeki büyük etkisini yaklaşım ve kuram anlamında zayıflattı.

Daha sonra ise üniversite atamaları Cape Town Üniversitesi'ne (1920-25), Sidney Üniversitesi'ne (1925-31) ve Chicago Üniversitesi'ne (1931-37) oldu.

Çalışmaları

O, Bronislaw Malinowski'nin romantik bir klasik versiyonu olarak görüldü. Radcliffe-Brown Britanya antropolojisine Fransız sosyolojisini (asıl olarak da Emile Durkheim) getirdi. Etnoğrafya çerçevesi için sıkı bir kavram dizini inşa etti.

Büyük oranda Emile Durkheim'ın çalışmalarından etkilendi. Toplumsal yapı ile ilgili belirli genellemelere ve ilkel toplumlara ilişkin çalışmalara katkı sağladı. Örneğin bir toplumun küresel sosyal düzeni sürdürebilmesinin anahtarı olarak bir vücudun organları gibi olan kurumları gördü ve toplumsal işlevin sınanmasında geleneklerin toplumsal sabitliğin sürdürülmesi ve bundaki rolü üzerine çalıştı.

Kavram olarak işlev

Radcliffe-Brown çoğunlukla işlevselcilik ile anılmıştır ve bazıları tarafından da yapısal işlevselciliğin kurucusu olarak düşünülmektedir. Yine de Radcliffe-Brown bir işlevselci olduğunu şiddetle reddetmektedir ve kendi fonksiyon fikirlerini, savunucu işlevselciliği başlatan Malinowski'ninkinden dikkatlice ayırmaktadır. Malinowski'nin işlevselciliği sosyal uygulamaların, temel biyolojik ihtiyaçları karşılama yetenekleriyle direkt olarak açıklanabileceğini iddia ederken Radcliffe-Brown bunun temel alınmasını reddeder. Alfred North Whitehead'in felsefesinden etkilenmek yerine, antropolijinin temel birimlerinin, insan yaşamının ve etkileşiminin süreçleri olduğunu öne sürmektedir. Çünkü tüm bunlar daimi akış hallerinde ifade edilebilirken, durağanlığın meydana çıktığı durumlarda açıklama ne olacaktır. Radcliffe-Brown bunu sorduğunda sosyal uygulamaların bazı örneklerinin kendilerini tekrarlayabilmekte ve sabitleştikleri görülebilmekteydi. Bu durumu şöyle sebeplendirmiştir; diğer uygulamaların birbirleriyle olan çatışmalarının en aza inmesi gerekir ve bazı durumlarda uygulamaların gelişmesi için birbirlerini desteklemeleri gerekebilir; bu kavrama biyoloji teriminden türeterek coadaptasyon adını vermiştir. İşlevsel çözümleme durağanlığı, uygulamaların durağanlığı desteklemek adına nasıl birbirleriyle uyum sağladığını araştırarak açıklamaya çalışır; bir uygulamanın işlevi onun tüm sosyal yapıyı, sosyal yapı sabit bir yapıya kavuşana kadar desteklemedeki rolüdür. (Radcliffe-Brown 1957). Bu daha sonraları Carl Hempel ve diğerleri tarafından çürütülen 'işlevsel açıklama'dan farklıdır. Aynı zamanda Radcliffe-Brown'un sürekli eleştirdiği Malinowski'nin fonksiyon kavramından da açıkça farklıdır.

Sosyal yapı kavramı

Lévi-Strauss (1958) sosyal yapı ve onu meydana getiren sosyal ilişkilerin sosyal yaşamı modellemede kullanılan teorik yapılar olduğunu iddia ederken Radcliffe-Brown buna yalnızca kısmi olarak katıldı. Sosyal ilişkilerin gerçek ve direkt olarak gözlemlenebilir olduğunu fakat sosyal yapının bilim adamları tarafından sosyal ilişkileri gözlemlemeye bağlı olarak tespit edilebilen bir teorik yapı olduğunu tartışmaya açmıştır (1957).

Levi-Strauss ile sosyal yapıları ve aralarındaki resmi ilişkileri belirlemeyi amaçlayan sosyal antropolojinin ana amacı kavramını paylaşır ve bunu yapmak için nitel ve soyut matematik yöntemlerini kullanır. Buna ithafen Radcliffe-Brown sosyal ağ çözümlemesinin babalarından biri olarak kabul edilmektedir.

Sosyal yapılar arasındaki soyut ilişkileri belirlemeye ek olarak, Radcliffe-Brown belli bir dönem boyunca verilen sosyal birimlerin ilişkilerinin toplamını veren 'toplam sosyal yapı' kavramının önemine de parmak bastı. Sosyal uygulamaların 'işlevler'inin tanımlarının bu toplam sosyal yapı ile ilişkili olduğu varsayılmıştır.

Evrimcilik, yayılmacılık ve sosyal antropolojinin rolü

Kabile toplumları hakkındaki çalışmaların genel görüşü; tüm toplumlar tek bir çizgisel yol (evrimcilik)izlerler, böylece 'ilkel' toplumlar bu yol izlenerek daha önceki evrelere bakılarak anlaşılabilir, tersine 'modern' toplumlar da daha önceki formların izlerini taşımaktadırlar. Diğer bir görüş de sosyal uygulamaların yalnızca tek defaya mahsus olacak şekilde gelişim eğiliminde olduklarıdır, böylece toplumlar arasındaki genellemeler ve farklar, toplumlar arasındaki etkileşimin tarihsel yapılanması yardımıyla açıklanabilmektedir (Yayılma). Bu iki görüşe göre, kabile toplumları ve modern toplumlar arasındaki farkı açıklamanın doğru yolu tarihsel yapılandırmadır.

Radcliffe-Brown her iki görüşü de tarihsel yapılandırmanın ölçülüp ispatlanamayacak olmasından dolayı reddetmiştir. Bunlar yerine toplumlar arasındaki düzeni bulmada karşılaştırmalı metot kullanımını önerdi ve böylece sosyal hayatın bilgisinin bilimsel olarak gelişimi sağlanacaktı.

Son olarak Radcliffe-Brown 'toplumun doğal bilimi'ni ortaya attı. Kültürel antropolojinin psikolojiden ayrılan fakat onunla çatışma içinde olmayan bağımsız bir rolü olduğunu iddia etmiştir. Çünkü psikoloji bireysel zihin süreçlerinin çalışmasıyken, sosyal antropoloji insanlar arasındaki etkileşimleri konu alan çalışmalardır (sosyal ilişkiler). Bu yüzden psikoloji ve sosyal antropoloji arasında prensipli Ontoloji ayrımı savundu aynı şekilde fizik ve biyoloji için de prensipli ayrımı uygulamaya çalıştı. Bundan başka savunduğu diğer bir görüş; dilbilimlerini dışarıda bırakarak sosyal bilimsel disiplinlerin ortaya çıkması rastgeledir, doğmaları için herhangi bir kurallar bütününe sahip olmaları gerekmez; toplum bilgimiz yeterli olduğu takdirde sosyal yapının ayrık kısımları etrafında toplanmış antropolojinin alt disiplinlerini şekillendirmek mümkün olacaktır. Fakat geniş bir bilimsel bilgiye sahip olunmadığı takdirde, bu sınırların nerede çizileceğini bulmak imkânsızdır.

Etnografi

Radcliffe-Brown, Andaman Adaları'nda, Avustralya'da ve diğer yerlerde yoğun saha çalışmaları yürüttü. Bu araştırmalarının temelinde akrabalık üzerine fikirleriyle ve Claude Lévi-Strauss'un akrabalık kuramı eleştirisiyle antropolojiye yoğun katkılarda bulundu.

Eleştirelcilik

Radcliffe-Brown çalışmalarında toplumlardaki tarihsel değişmelerin etkilerini görmede başarısız olduğu konusunda ve özellikle kolonyalizm ile ilgili getirdiği değişikliklerle eleştiri aldı. Fakat artık günümüzde Radcliffe-Brown, Malinowski ile birlikte modern antropolojinin babası olarak değerlendirilmektedir.

Yayınlar

Radcliffe-Brown'a ait kitap ve makaleler.

• 1922, Andaman Adası.
• 1931, Avustralya Kabilelerinde Sosyal Organizasyon.
• 1940, Şaka ilişkileri üzerine: Afrika: Uluslararası Afrika Enstitüsü Dergisi, Cilt 13, No. 3 (Haziran 1940), pp. 195–210 doi:10.2307/1156093
• 1952, İlkel Toplumlarda Yapı ve İşlev: ölümü sonrası
• 1957, Toplumun Tabii Bilimi: 1937'de Şikago Üniversitesi'ndeki ders notlarının öğrencileri tarafından ölümü ardından yayınlanması ile oluşturulan kitap.

Kaynakça

• Lévi-Strauss, C. Anthropologie structurale (1958, Structural Anthropology, trans. Claire Jacobson and Brooke Grundfest Schoepf, 1963)
• Radcliffe-Brown, A.R., (1957) A Natural Science of Society