Alfa Centauri

Alfa Centauri AB^[1]^[2]
	Alfa Centauri AB (solda), kırmızı daire içine alınmış olan Proxima Centauri ile üçlü bir yıldız sistemi oluşturur. Sağdaki parlak yıldız sistemi ise Beta Centauri'dir.
Gözlem verisi; Dönem J2000 Ekinoks J2000
Takımyıldız	Erboğa
	Alfa Centauri A
Sağ açıklık (α)	14sa 39d 36.49400s
Dik açıklık (δ)	−60° 50′ 02.3737″
Görünür büyüklük (V)	+0,01
	Alfa Centauri B
Sağ açıklık (α)	14sa 39d 35.06311s
Dik açıklık (δ)	−60° 50′ 15.0992″
Görünür büyüklük (V)	+1,33
Sınıflandırma
	Alfa Centauri A
Tayfsal sınıf	G2V
U−B renk ölçeği	+0,24
B−V renk ölçeği	+0,71
	Alfa Centauri B
Tayfsal sınıf	K1V
U−B renk ölçeği	+0,68
B−V renk ölçeği	+0,88
Astrometri
Uzaklık	4,34 ± 0,03 Iy; (1,33 ± 0,01 pc)
	Alfa Centauri A
Özdevinim (μ)	RA: −3679,25 mys/y ; Dec.: 473,67 mys/y
Iraklık açısı (π)	750,81 ± 0,38 mys
	Alfa Centauri B
Özdevinim (μ)	RA: −3614,39 mys/y ; Dec.: +802,98 mys/y
Iraklık açısı (π)	750,81 ± 0,38 mys
Özellikler
	Alfa Centauri A
Kütle (m)	1,0788±0,0029 M☉
Yarıçap (r)	1,2175±0,0055 R☉
Aydınlatma gücü	1,5059±0,0019 L⊙
Yüzey kütle çekimi (log g)	4,30 cgs
Sıcaklık	5790 K
Metallik [Fe/H]	0,22 ± 0,05
Dönüş hızı ()	28,3±0,5 g2,7±0,7 km/s
Yaş	4,85 Milyar yıl
	Alfa Centauri B
Kütle (m)	0,9092±0,0025 M☉
Yarıçap (r)	0,8591±0,0036 R☉
Aydınlatma gücü	0,4981±0,0007 L⊙
Yüzey kütle çekimi (log g)	4,37 cgs
Sıcaklık	5.260 K
Metallik [Fe/H]	0,23
Dönüş hızı ()	36,7±0,3 g1,1±0,8 km/s
Yaş	5,3±0,3 Milyar yıl
Yörünge
Birincil yıldız	A
Yoldaş yıldız	B
Yörünge süresi (P)	79,762±0,019 y
Yarı büyük eksen (a)	17,493±0,0096
Dışmerkezlik (e)	0,51947±0,00015
Yörünge eğikliği (i)	79,243±0,0089°
Yükseliş düğüm boylamı (Ω)	205,073±0,025°
Enberi dönemi (T)	1875,66±0,012
Enberi açısı (ω); (ikincil)	231,519±0,027°
Katalog belirtmeleri
	Gliese 559 • FK5 538 • CD−60°5483 • CCDM J14396-6050 • GC 19728; α Cen A: Rigil Kentaurus • Rigil Kent • α1 Centauri • HR 5459, HD 128620 • GCTP 3309.00 • LHS 50 • SAO 252838 • HIP 71683; α Cen B: Toliman • α2 Centauri • HR 5460 • HD 128621 • LHS 51 • HIP 71681
	Alfa Centauri sistemindeki yıldızların Güneş'e göre göreceli boyutları ve renkleri

Alfa Centauri (α Centauri, Alpha Cen veya α Cen), Erboğa takımyıldızının güneyinde bulunan bir yıldız sistemidir. Sistem üç yıldızdan oluşur: Rigil Kentaurus (Alfa Centauri A), Toliman (B) ve Proxima Centauri (C).^[14] Proxima Centauri, 4,2465 ışık yılı (1,3020 pc) uzaklığıyla aynı zamanda Güneş'e en yakın yıldızdır.

Alfa Centauri A ve B, sırasıyla G sınıfı ve K sınıfı olan Güneş benzeri yıldızlardır ve birlikte Alfa Centauri AB ikili yıldız sistemini oluştururlar. Çıplak gözle bakıldığında bu iki ana bileşen, -0,27 görünür büyüklük ile tek bir yıldız gibi görünür. Takımyıldızının en parlak yıldızı olan Alfa Centauri, Sirius ve Canopus'dan sonra gece gökyüzündeki en parlak üçüncü yıldızdır.

Aralarındaki uzaklık yaklaşık 40 astronomik birim (Plüton-Güneş arası uzaklık) ve 9 astronomik birim (Satürn-Güneş arası uzaklık) olarak değişme gösteren Alfa Centauri A ve Alfa Centauri B adındaki iki parlak yıldız birbirinin çevresindeki dolanımı 80 yılda tamamlar. (Bir astronomik birim Güneş'in merkeziyle Dünya'nın merkezi arasındaki uzaklık olan 149,6 milyon km.'dir.) Alfa Centauri A, spektrum türü G olan, Güneş benzeri sarı renkte bir yıldızdır; ancak, Güneş'ten biraz daha büyük ve 1,5 kat daha parlaktır. Alfa Centauri B ise, Güneş'ten biraz daha küçük, spektrum türü K olan, turuncu renkte bir yıldızdır ve Güneş'in yaklaşık yarısı parlaklıktadır. Sistemin olası üçüncü yıldızı olan Alfa Centauri C 'ye Proxima Centauri de denir, çünkü 4,22 ışık yılı uzaklığıyla Güneş Sistemi'ne en yakın yıldızdır. Proxima Centauri bir kırmızı cücedir ve Güneş'ten 7.000 kat daha sönük bir yıldızdır. Ana sistemin çevresinde, tamamlanması yaklaşık 1 milyon yıl süren geniş bir yörünge çizerek döner.

Alfa Centauri yıldız sisteminde 2012 Kasım ayına kadar bir gezegen saptanamamış ise de, aynı ay içinde Alpha Centauri B yörüngesinde dönen Alpha Centauri Bb adında bir gezegen keşfedilmiştir. Şimdiye kadar keşfedilen Dünya'ya en yakın ve Güneş'e benzer bir yıldızın yörüngesinde dolanan en küçük güneş dışı gezegendi.^[15] Ancak ağustos 2016'da Güneş Sistemi'ne en yakın yıldız olan Proxima Centauri yörüngesinde bir gezegen olduğu Avrupa Güney Rasathanesi tarafından açıklandı.^[16]^[17] Proxima centuari b'nin keşfinden kısa bir süre sonra araştırmacılar, Proxima b'nin yaşanabilirlik potansiyelini inceleyince Güneş dışı gezegenin muhtemelen Güneş Sistemi'ne en yakın hayat barındıran yer olabileceğini ileri sürdüler.^[16]

Kaynakça

^ "LHS 50 -- High proper-motion Star". Centre de Données astronomiques de Strasbourg. 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2008.
^ "LHS 51 -- High proper-motion Star". Centre de Données astronomiques de Strasbourg. 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2008.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Van Leeuwen, F. (2007). "Validation of the new Hipparcos reduction". Astronomy and Astrophysics. 474 (2): 653-664. arXiv:0708.1752 $2. Bibcode:2007A&A...474..653V. doi:10.1051/0004-6361:20078357.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Ducati, J. R. (2002). "VizieR Online Data Catalog: Catalogue of Stellar Photometry in Johnson's 11-color system". CDS/ADC Collection of Electronic Catalogues. 2237: 0. Bibcode:2002yCat.2237....0D.
^ ^a ^b Torres, C. A. O.; Quast, G. R.; da Silva, L.; de la Reza, R.; Melo, C. H. F.; Sterzik, M. (2006). "Search for associations containing young stars (SACY)". Astronomy and Astrophysics. 460 (3): 695-708. arXiv:astro-ph/0609258 $2. Bibcode:2006A&A...460..695T. doi:10.1051/0004-6361:20065602. ISSN 0004-6361.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Akeson, Rachel; Beichman, Charles; Kervella, Pierre; Fomalont, Edward; Benedict, G. Fritz (20 Nisan 2021). "Precision Millimeter Astrometry of the α Centauri AB System". The Astronomical Journal. 162 (1): 14. arXiv:2104.10086 $2. Bibcode:2021AJ....162...14A. doi:10.3847/1538-3881/abfaff.
^ ^a ^b Gilli G.; Israelian G.; Ecuvillon A.; Santos N. C.; Mayor M. (2006). "Abundances of Refractory Elements in the Atmospheres of Stars with Extrasolar Planets". Astronomy and Astrophysics. 449 (2): 723-736. arXiv:astro-ph/0512219 $2. Bibcode:2006A&A...449..723G. doi:10.1051/0004-6361:20053850. libcode 2005astro.ph.12219G.
^ ^a ^b ^c ^d ^e Kervella, Pierre (15 Mart 2003). "A Family Portrait of the Alpha Centauri System". ESO. 5 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2008.
^ Huber, Daniel; Zwintz, Konstanze; the BRITE team (Temmuz 2020). "Solar-Like Oscillations: Lessons Learned & First Results from TESS". Stars and Their Variability Observed from Space: 457. arXiv:2007.02170 $2. Bibcode:2020svos.conf..457H.
^ Bazot, M. (2007). "Asteroseismology of α Centauri A. Evidence of rotational splitting". Astronomy and Astrophysics. 470 (1): 295-302. arXiv:0706.1682 $2. Bibcode:2007A&A...470..295B. doi:10.1051/0004-6361:20065694.
^ Dumusque, Xavier (December 2014). "Deriving Stellar Inclination of Slow Rotators Using Stellar Activity". The Astrophysical Journal. 796 (2): 133. arXiv:1409.3593 $2. Bibcode:2014ApJ...796..133D. doi:10.1088/0004-637X/796/2/133.
^ Raassen, A. J. J.; Ness, J.-U.; Mewe, R.; Van Der Meer, R. L. J.; Burwitz, V.; Kaastra, J. S. (2003). "Chandra-LETGS X-ray observation of α Centauri: A nearby (G2V + K1V) binary system". Astronomy & Astrophysics. 400 (2): 671-678. Bibcode:2003A&A...400..671R. doi:10.1051/0004-6361:20021899.
^ Joyce, M.; Chaboyer, B. (2018). "Classically and Asteroseismically Constrained 1D Stellar Evolution Models of α Centauri a and B Using Empirical Mixing Length Calibrations". The Astrophysical Journal. 864 (1): 99. arXiv:1806.07567 $2. Bibcode:2018ApJ...864...99J. doi:10.3847/1538-4357/aad464.
^ "IAU Working Group on Star Names (WGSN)". International Astronomical Union. 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2016.
^ "Planet Found in Nearest Star System to Earth". European Southern Observatory. 16 Ekim 2012. 30 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2012.
^ ^a ^b ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p Anglada-Escudé, G.; Amado, P. J.; Barnes, J.; Berdiñas, Z. M.; Butler, R. P.; Coleman, G. A. L.; de la Cueva, I.; Dreizler, S.; Endl, M.; Giesers, B.; Jeffers, S. V.; Jenkins, J. S.; Jones, H. R. A.; Kiraga, M.; Kürster, M.; López-González, M. J.; Marvin, C. J.; Morales, N.; Morin, J.; Nelson, R. P.; Ortiz, J. L.; Ofir, A.; Paardekooper, S.-J.; Reiners, A.; Rodríguez, E.; Rodrίguez-López, C.; Sarmiento, L. F.; Strachan, J. P.; Tsapras, Y.; Tuomi, M.; Zechmeister, M. (25 Ağustos 2016).
^ "Planet Found in Habitable Zone Around Nearest Star". 28 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2017.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Alfa Centauri ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

SIMBAD observational data
Sixth Catalogue of Orbits of Visual Binary Stars U.S.N.O.
Sixth Catalogue of Orbits of Visual Binary Stars : Orbital Elements U.S.N.O.
Sixth Catalogue of Orbits of Visual Binary Stars : Orbit Notes U.S.N.O.
Sixth Catalogue of Orbits of Visual Binary Stars : Orbit Ephemeris U.S.N.O.
The Imperial Star - Alpha Centauri
Alpha Centauri - A Voyage to Alpha Centauri
Immediate History of Alpha Centauri
eSky : Alpha Centauri 17 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
[1] 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Video: A journey to Alpha Centauri)

[simbad_a-1] "LHS 50 -- High proper-motion Star". Centre de Données astronomiques de Strasbourg. 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2008.

[simbad_b-2] "LHS 51 -- High proper-motion Star". Centre de Données astronomiques de Strasbourg. 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2008.

[hipparcos-3] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Van Leeuwen, F. (2007). "Validation of the new Hipparcos reduction". Astronomy and Astrophysics. 474 (2): 653-664. arXiv:0708.1752 $2. Bibcode:2007A&A...474..653V. doi:10.1051/0004-6361:20078357.

[ducati-4] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Ducati, J. R. (2002). "VizieR Online Data Catalog: Catalogue of Stellar Photometry in Johnson's 11-color system". CDS/ADC Collection of Electronic Catalogues. 2237: 0. Bibcode:2002yCat.2237....0D.

[torres2006-5] Torres, C. A. O.; Quast, G. R.; da Silva, L.; de la Reza, R.; Melo, C. H. F.; Sterzik, M. (2006). "Search for associations containing young stars (SACY)". Astronomy and Astrophysics. 460 (3): 695-708. arXiv:astro-ph/0609258 $2. Bibcode:2006A&A...460..695T. doi:10.1051/0004-6361:20065602. ISSN 0004-6361.

[Akeson2021-6] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Akeson, Rachel; Beichman, Charles; Kervella, Pierre; Fomalont, Edward; Benedict, G. Fritz (20 Nisan 2021). "Precision Millimeter Astrometry of the α Centauri AB System". The Astronomical Journal. 162 (1): 14. arXiv:2104.10086 $2. Bibcode:2021AJ....162...14A. doi:10.3847/1538-3881/abfaff.

[aaa449-7] Gilli G.; Israelian G.; Ecuvillon A.; Santos N. C.; Mayor M. (2006). "Abundances of Refractory Elements in the Atmospheres of Stars with Extrasolar Planets". Astronomy and Astrophysics. 449 (2): 723-736. arXiv:astro-ph/0512219 $2. Bibcode:2006A&A...449..723G. doi:10.1051/0004-6361:20053850. libcode 2005astro.ph.12219G.

[eso-8] Kervella, Pierre (15 Mart 2003). "A Family Portrait of the Alpha Centauri System". ESO. 5 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2008.

[Huber2020-9] Huber, Daniel; Zwintz, Konstanze; the BRITE team (Temmuz 2020). "Solar-Like Oscillations: Lessons Learned & First Results from TESS". Stars and Their Variability Observed from Space: 457. arXiv:2007.02170 $2. Bibcode:2020svos.conf..457H.

[aaa470-10] Bazot, M. (2007). "Asteroseismology of α Centauri A. Evidence of rotational splitting". Astronomy and Astrophysics. 470 (1): 295-302. arXiv:0706.1682 $2. Bibcode:2007A&A...470..295B. doi:10.1051/0004-6361:20065694.

[Dumusque2014-11] Dumusque, Xavier (December 2014). "Deriving Stellar Inclination of Slow Rotators Using Stellar Activity". The Astrophysical Journal. 796 (2): 133. arXiv:1409.3593 $2. Bibcode:2014ApJ...796..133D. doi:10.1088/0004-637X/796/2/133.

[raassen2003-12] Raassen, A. J. J.; Ness, J.-U.; Mewe, R.; Van Der Meer, R. L. J.; Burwitz, V.; Kaastra, J. S. (2003). "Chandra-LETGS X-ray observation of α Centauri: A nearby (G2V + K1V) binary system". Astronomy & Astrophysics. 400 (2): 671-678. Bibcode:2003A&A...400..671R. doi:10.1051/0004-6361:20021899.

[joyce-13] Joyce, M.; Chaboyer, B. (2018). "Classically and Asteroseismically Constrained 1D Stellar Evolution Models of α Centauri a and B Using Empirical Mixing Length Calibrations". The Astrophysical Journal. 864 (1): 99. arXiv:1806.07567 $2. Bibcode:2018ApJ...864...99J. doi:10.3847/1538-4357/aad464.

[WGSN-14] "IAU Working Group on Star Names (WGSN)". International Astronomical Union. 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2016.

[eso1-15] "Planet Found in Nearest Star System to Earth". European Southern Observatory. 16 Ekim 2012. 30 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2012.

[:0-16] ^ ^a ^b ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p Anglada-Escudé, G.; Amado, P. J.; Barnes, J.; Berdiñas, Z. M.; Butler, R. P.; Coleman, G. A. L.; de la Cueva, I.; Dreizler, S.; Endl, M.; Giesers, B.; Jeffers, S. V.; Jenkins, J. S.; Jones, H. R. A.; Kiraga, M.; Kürster, M.; López-González, M. J.; Marvin, C. J.; Morales, N.; Morin, J.; Nelson, R. P.; Ortiz, J. L.; Ofir, A.; Paardekooper, S.-J.; Reiners, A.; Rodríguez, E.; Rodrίguez-López, C.; Sarmiento, L. F.; Strachan, J. P.; Tsapras, Y.; Tuomi, M.; Zechmeister, M. (25 Ağustos 2016).

[eso1629-17] "Planet Found in Habitable Zone Around Nearest Star". 28 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2017.

[14]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[15]

[16]

[17]

Gözlem verisi Dönem J2000 Ekinoks J2000
Alfa Centauri AB (solda), kırmızı daire içine alınmış olan Proxima Centauri ile üçlü bir yıldız sistemi oluşturur. Sağdaki parlak yıldız sistemi ise Beta Centauri'dir.
Takımyıldız	Erboğa
Alfa Centauri A
Sağ açıklık ( $α$ )	14^sa 39^d 36.49400^s^[3]
Dik açıklık ( $δ$ )	−60° 50′ 02.3737″
Görünür büyüklük (V)	+0,01^[4]
Alfa Centauri B
Sağ açıklık ( $α$ )	14^sa 39^d 35.06311^s^[3]
Dik açıklık ( $δ$ )	−60° 50′ 15.0992″
Görünür büyüklük (V)	+1,33^[4]
Sınıflandırma
Alfa Centauri A
Tayfsal sınıf	G2V^[5]
U−B renk ölçeği	+0,24^[4]
B−V renk ölçeği	+0,71^[4]
Alfa Centauri B
Tayfsal sınıf	K1V^[5]
U−B renk ölçeği	+0,68^[4]
B−V renk ölçeği	+0,88^[4]
Astrometri
Uzaklık	4,34 ± 0,03 Iy (1,33 ± 0,01 pc)
Alfa Centauri A
Özdevinim ( $μ$ )	RA: −3679,25^[3] mys/y Dec.: 473,67^[3] mys/y
Iraklık açısı ( $π$ )	750,81 ± 0,38 mys
Alfa Centauri B
Özdevinim ( $μ$ )	RA: −3614,39^[3] mys/y Dec.: +802,98^[3] mys/y
Iraklık açısı ( $π$ )	750,81 ± 0,38 mys
Özellikler
Alfa Centauri A
Kütle ( $m$ )	1,0788±0,0029^[6] `M`_☉
Yarıçap ( $r$ )	1,2175±0,0055^[6] `R`_☉
Aydınlatma gücü	1,5059±0,0019^[6] L_⊙
Yüzey kütle çekimi (log $g$ )	4,30^[7] cgs
Sıcaklık	5790^[8] K
Metallik [Fe/H]	0,22 ± 0,05^[8]
Dönüş hızı ( $v_{\mathrm {e} }\cdot \sin i$ )	28,3±0,5 g^[9]2,7±0,7^[10] km/s
Yaş	4,85^[8] Milyar yıl
Alfa Centauri B
Kütle ( $m$ )	0,9092±0,0025^[6] `M`_☉
Yarıçap ( $r$ )	0,8591±0,0036^[6] `R`_☉
Aydınlatma gücü	0,4981±0,0007^[6] L_⊙
Yüzey kütle çekimi (log $g$ )	4,37^[7] cgs
Sıcaklık	5.260^[8] K
Metallik [Fe/H]	0,23^[8]
Dönüş hızı ( $v_{\mathrm {e} }\cdot \sin i$ )	36,7±0,3 g^[11]1,1±0,8^[12] km/s
Yaş	5,3±0,3^[13] Milyar yıl
Yörünge^[6]
Birincil yıldız	A
Yoldaş yıldız	B
Yörünge süresi ( $P$ )	79,762±0,019 y
Yarı büyük eksen ( $a$ )	17,493±0,0096
Dışmerkezlik ( $e$ )	0,51947±0,00015
Yörünge eğikliği ( $i$ )	79,243±0,0089°
Yükseliş düğüm boylamı ( $Ω$ )	205,073±0,025°
Enberi dönemi ( $T$ )	1875,66±0,012
Enberi açısı ( $ω$ ) (ikincil)	231,519±0,027°
Katalog belirtmeleri
Gliese 559 • FK5 538 • CD−60°5483 • CCDM J14396-6050 • GC 19728 α Cen A: Rigil Kentaurus • Rigil Kent • α1 Centauri • HR 5459, HD 128620 • GCTP 3309.00 • LHS 50 • SAO 252838 • HIP 71683 α Cen B: Toliman • α2 Centauri • HR 5460 • HD 128621 • LHS 51 • HIP 71681
Alfa Centauri sistemindeki yıldızların Güneş'e göre göreceli boyutları ve renkleri