Alev Alatlı
Alev Alatlı (16 Eylül 1944, Menemen – 2 Şubat 2024, İstanbul), Türk yazar, akademisyen, sosyolog, köşe yazarı ve ekonomist.
| Alev Alatlı | |
|---|---|
 Alev Alatlı | |
| Doğum | 16 Eylül 1944 Menemen, İzmir, Türkiye |
| Ölüm | 2 Şubat 2024 (79 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Mihrişah Valide Sultan Külliyesi, İstanbul |
| Meslek | Yazar, ekonomist, akademisyen, köşe yazarı, sosyolog |
| Eğitim | Orta Doğu Teknik Üniversitesi (lisans) Vanderbilt Üniversitesi (yüksek lisans) |
| Tür | Roman |
| Önemli ödülleri | Türkiye Yazarlar Birliği Roman Ödülü (1987) Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü (2014) |
| Etkin yılları | 1968-2023 |
| Evlilik | Alper Orhon (e. 1963; ö. 2001) |
| Çocuklar | Funda F. Aktan |
| Akrabalar | Musahipzade Celal (büyük büyük amcası) |
| Resmî site | |
İlk yılları ve eğitimi
değiştirAlev Alatlı, 16 Eylül 1944'te Menemen'de Rumeli kökenli bir ailede doğdu.[1] Oyun yazarı Musahipzade Celal, annesi Füruzan Hanım'ın büyük amcasıdır.[2] İlköğrenimine Ankara'da Mimar Kemal İlkokulu'nda başladı ve Erzurum Kültür Kurumu İlkokulu'nda tamamladı.[3] Ankara Namık Kemal Ortaokulu'nda eğitimini tamamladıktan sonra babası Albay Ertuğrul Alatlı'nın askerî ataşe olarak görev yapmasından dolayı ailesiyle birlikte Japonya'ya yerleşti. Lise eğitimine Tokyo THA Amerikan Lisesinde devam etti.
Daha sonra Türkiye'ye geri dönerek Orta Doğu Teknik Üniversitesi ekonomi ve istatistik bölümünden 1965'te mezun oldu. Fulbright bursuyla Amerika Birleşik Devletleri'ne gitti. 1968'de Tennessee eyaletine bağlı Nashville'deki Vanderbilt Üniversitesi'nde kalkınma iktisadı ve ekonometri dalında yüksek lisans eğitimini tamamladı. Ayrıca Dartmouth College'da felsefe ve teoloji alanlarında doktora programına katıldı. Bu arada 1968-1969 yılları arasında ABD'nin Maine eyaleti'nde öğretim görevlisi olarak çalıştı ve Caan College'da büyüme ekonomisi dersleri verdi. İlahiyat, düşünce ve medeniyet tarihi üzerinde yoğunlaştı fakat doktora derecesini alamadan 1974’te Türkiye’ye döndü.
Kariyeri
değiştirAmerika Birleşik Devletleri'nden döndükten sonra Türkiye ve Kahire'de din çalışmalarına devam etti. 1970-72 yılları arasında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi ve Devlet Planlama Teşkilatı'nda iki yıl boyunca öğretim görevlisi ve uzman ekonomist olarak çalıştıktan sonra tekrar ABD'ye döndü.
1973-1974 yılları arasında Kaliforniya Üniversitesi'nde ortak psiko-dilbilim alanında araştırmalar yaptı. 1981-1984 yılları arasında İstanbul'da Berkeley'in düzenlediği psiko-dil projesinde yer aldı. 1982-1984 yıllarında Cumhuriyet gazetesiyle ortaklaşa Bizim English isimli, Türkçe temelli bir İngilizce öğretim dergisi çıkardı. 1984-1985 yılları arasında Türk Yazarlar Kooperatifi Kurulu (YAZKO) başkan yardımcılığı görevinde bulundu.
1984 yılından itibaren yazarlığa ağırlık verdi. Nokta, Yazko Somut, Türk Edebiyatı, Cönk, gibi dergilerde çok sayıda yazısı yayımlandı. Zaman gazetesinde röportajları yayımlanan Alatlı, daha sonra aynı gazetede köşe yazarlığına başladı. Türban hakkında yazdığı bir köşe yazısının sansürlenmesinden sonra da bu gazetede yazmayı bıraktı.[4] 2005-2017 yılları arasında Kapadokya Meslek Yüksekokulu mütevelli heyet başkanı olarak görev aldı. 2017 itibarıyla Kapadokya Üniversitesi mütevelli heyeti başkanlığı görevine getirildi.[5]
19 Kasım 2018'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e, Alev Alatlı'nın "Dünya Nöbeti - Gogol'un İzinde 2. Kitap" adlı eserinin Rusça versiyonunu hediye etti.[6] Alatlı, 2018'de Erdoğan tarafından 24 Haziran seçimlerinin ardından oluşturulan ve aralarında Orhan Gencebay, Murat Bardakçı, Hülya Koçyiğit, Mehmet Çelik, İskender Pala, Ümit Meriç gibi isimlerin yer aldığı Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Politikaları Kuruluna üye olarak atandı.[7][8][9]
Ödülleri
değiştirFilistin davasının tanıtımına yaptığı katkılardan dolayı 1986'da Tunus'ta sürgünde bulunan Yaser Arafat tarafından "Özgürlük Madalyası" ile onurlandırıldı.[10][11] 1987'de İşkenceci adlı romanıyla Türkiye Yazarlar Birliği Roman Ödülüne layık görüldü. Aydınlanma Değil, Merhamet! adlı romanıyla ise 2006'da Moskova'da "Mikhail A. Sholokhov 100. Yıl Roman Ödülü"nü kazandı.[12]
10 Aralık 2012'de Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Senatosu kararı ile fahri doktora unvanına layık görüldü. 2014 yılında edebiyat alanında Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü verildi.[13][14] 2017'de Süleyman Demirel Üniversitesi tarafından fahri doktora payesi ile onurlandırıldı.[15]
Özel hayatı ve ölümü
değiştirSınıf arkadaşı Kıbrıs Türkü Alper Orhon’la (1940 – 2001)[16] 1963'te yaptığı evliliğinden Funda Firuz (d. 1970)[17] adında bir kızı oldu.[18] İleri düzeyde İngilizce ve Almanca, orta düzeyde Japonca ve Rusça bilmekteydi.[19] Alev Alatlı, 2 Şubat 2024'te İstanbul'da tedavi gördüğü hastanede KOAH ve çoklu organ yetmezliği nedeniyle 81 yaşında öldü.[20][21][22] 3 Şubat 2024'te Eyüp Sultan Camii'nde kılınan cenaze namazının ardından Mihrişah Valide Sultan Külliyesi'ne defnedildi.[23]
Kitapları
değiştirSöyleşi
- 1. Kelebek Etkisi Söyleşileri I (2021)
- 2. Kelebek Etkisi Söyleşileri II (2021)
Nasihatname
- 1. America the Beautiful - Fesüphanallah! Nasihatname I (2019)
- 2. All American He-Man - Hafazanallah! Nasihatname II (2019)
Roman
değiştir- Yaseminler Tüter Mi Hala? (Ocak 1985)
- İşkenceci (Aralık 1986)
- Kadere Karşı Koy A.Ş. (1995)
Or'da Kimse Var mı?
- 1. Viva La Muerte (Yaşasın ölüm) (1992)
- 2. 'Nuke' Türkiye (1993)
- 3. Valla Kurda Yedirdin Beni (1993)
- 4. O.K. Musti Türkiye Tamamdır (1994)
- 5. Beyaz Türkler Küstüler (2013)
Schrödinger'in Kedisi:
- 1. Kâbus (2001)
- 2. Rüya (2001)
Gogol'un İzinde:
- 1. Aydınlanma Değil, Merhamet! (2005)
- 2. Dünya Nöbeti (2007)
- 3. Eyy Uhnem! Eyy Uhnem! (2008)
İnceleme - Deneme
değiştir- Aydın Despotizmi (1986)
- Hayır Diyebilmeli İnsan (2005)
- Şimdi Değilse Ne Zaman
- Yorumsuz
- Aklın Yolu Da Bir Değildir: Hadi Baştan Alalım![24]
- Hatırla! Geçmişin Geleceğindir
Derleme
değiştirŞiir
değiştir- Eylül 1998...
Tercüme
değiştir- Haberlerin Ağında İslam (özgün adı: Covering Islam) (1985)- Edward W. Said
- Filistin'in Sorunu (özgün adı: The Question of Palestine) (1986) - Edward W. Said
- En Emin Yol "Akvam ül-Mesâlik'li Marifat Ahval el-Memalik" (Kasım 1986) - Tunuslu Hayreddin Paşa
Diğer
değiştir- Köşe Yazarları ve Obskürantizm (araştırma)
- Safsata Kılavuzu
Kaynakça
değiştir- ^ "ALATLI, Alev". Kültür ve Turizm Bakanlığı. 18 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2024.
- ^ Hasan İlkay Al (2010). ALEV ALATLI’NIN ESERLERİNDE SİYASAL, KÜLTÜREL, EDEBÎ ELEŞTİRİ VE TESPİTLER (PDF). Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi. s. 14. 2 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Şubat 2024.
- ^ Salih Şeref (25 Haziran 2023). "Yazar Alev Alatlı: "Türkiye'nin önünde ağır bir dönemeç var"". Anadolu Ajansı. 12 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2024.
- ^ "Alatlı'nın yazısına Zaman'dan engel". Milliyet. 19 Şubat 2008. 2 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2024.
- ^ "Mütevelli Heyet Başkanı | Kapadokya Üniversitesi". kapadokya.edu.tr. 27 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2024.
- ^ "Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan Putin'e hediye". hurriyet.com.tr. Hürriyet. 20 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.
- ^ "Orhan Gencebay ve Alev Alatlı Kültür Sanat Politikaları Kuruluna atandı- Alev Alatlı kimdir?". Bölge Gündem Haber. 9 Ekim 2018. 27 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.
- ^ Alatlı, Alev. "Kimdir?". alevalatli.com.tr. 21 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2013.
- ^ "Alev Alatlı'ya gizlice gönderilen madalya". OdaTV. 10 Kasım 2023. 2 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2024.
- ^ "Eyy Uhnem! Eyy Uhnem!". Everest Yayınları. 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.
- ^ "T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri 03.12.2014". www.tccb.gov.tr. 3 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2024.
- ^ "Alev ALATLI - Süleyman Demirel Üniversitesi Fahri Doktora Payesi". Süleyman Demirel Üniversitesi. 1 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2024.
- ^ "Alper Orhon kimdir?". yeniakit.com.tr. 3 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2024.
- ^ "Mütevelli Heyet Koordinatörü". kapadokya.edu.tr. 2 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2024.
- ^ Günel Ağasefazade (2020). ALEV ALATLI’NIN GOGOL’ÜN İZİNDE ADLI ROMAN SERİSİ ÜZERİNE SÖZ DİZİMİ ÇALIŞMASI (PDF). Karabük Üniversitesi. s. 17. 2 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Şubat 2024.
- ^ Çağrı Aslan (2013). ALEV ALATLI’NIN FİKİRLERİNİN SOSYOLOJİK AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ (PDF). İnönü Üniversitesi. s. 17. 2 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Şubat 2024.
- ^ "Yazar Alev Alatlı İstanbul'da tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti". Posta. 2 Şubat 2024. 2 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2024.
- ^ "Alev Alatlı vefat etti: Yazar Alev Alatlı kimdir, kaç yaşındaydı, neden vefat etti?". Yeni Şafak. 2 Şubat 2024. 2 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2024.
- ^ "Alev Alatlı son röportajını CNN TÜRK'e vermişti: "Hangi dilde canın sağ olsun var?"". CNN Türk. 2 Şubat 2024. 2 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2024.
- ^ "Erdoğan: Ablaların ablasını uğurluyoruz". Sözcü. 3 Şubat 2024. 3 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2024.
- ^ Alev Alatlı. "Aklın yolu da bir değildir: hadi, baştan alalım". Google Kitaplar. 3 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2016.
Dış bağlantılar
değiştir
Vikisöz'de Alev Alatlı ile ilgili sözler mevcuttur.