Abadan
Abadan (Farsça: آبادان), İran'ın Huzistan Eyaleti'nde şehir.
| Abadan آبادان | |
|---|---|
Şehristan merkezi | |
    | |
  Abadan Şehrin İran'daki konumu | |
| Ülke |  İran |
| Eyalet | Huzistan Eyaleti |
| Şehristan | Abadan şehristanı |
| Bahş | Merkezî bahşı |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 1275 km² |
| Rakım | 3 m |
| Nüfus (2006) | |
| • Toplam | 217.988 |
| • Yoğunluk | oto/km² |
| Zaman dilimi | UTC+03.30 (IRST) |
| • Yaz (YSU) | UTC+04.30 (IRST) |
| Alan kodu | 0631 |
Eyaletin aynı isimli Abadan şehristanı'nın yönetim merkezi olan şehrin 2006 yılı resmi nüfusu 217.988 kişi[1] ve 48.061 hanedir.
İran'daki petrol yataklarından gelen boru hatlarının ulaştıkları kentte, dünyanın en büyük petrol arıtma tesislerinden biri kurulmuştur. Bir adet uluslararası havaalanının bulunduğu şehirde ayrıca 1939'da kurulan bir teknoloji enstitüsü vardır.
Konumu
değiştirFars Körfezi'nin kıyısında, Şattülarap'da bir adada denizden 53 km. kadar içeride yer alan Abadan, İsfahan'ın yaklaşık 402 km. güneybatısındadır.
Geçmişi
değiştir1047'de kurulan Abadan, 1908'de petrol bulunup bir yıl sonra da ilk rafineriler kurulmaya başlayıncaya kadar küçük bir kasaba olarak kaldı. İran'ın en işlek limanlarından biri olan Abadan, Osmanlı İmparatorluğu ile İran arasında sürekli bir tartışma konusu olmuştur. 1847'de yapılan Erzurum Antlaşması'yla İran'a bırakıldı. 1909'da Anglo Persian Oil Company, adayı kiralayarak burada dünyanın en büyük rafinelerinden birini kurdu.[2] 1973'te İran tarafından devralındı. 1951'e kadar dünyanın en büyük petrol arıtma tesisleri olan rafinerilerde, 1980'de İran-Irak Savaşı başlayıncaya kadar yılda 18 milyon ton ham petrol işleniyordu, bu savaşta büyük zarar gördü[3][4][5] Irak'ın 1983'te düzenlediği saldırı sonucunda Basra Körfezi'nin tarihindeki en büyük petrol kirlenmesi ortaya çıktı.
Kaynakça
değiştir- ^ "World Gazetteer'de "Ābādān"". 28 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2013.
- ^ "ABADAN". Encyclopaedia of Islam, Second Edition. 5 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2022.
- ^ "Abadan rafinerisi eski günlerine dönüyor". 5 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2022.
- ^ "PETROLÜN ORTA DOĞU SİYASETİNİN BELİRLENMESİNDEKİ ROLÜ". 5 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2022.
- ^ "ABADAN". TDV İslâm Ansiklopedisi. 20 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2022.