Otomatik Tanımlama Sistemi

Otomatik Tanımlama Sistemi-OTS (Automatic Identification System - AIS) Deniz Trafiğinde ve GMDSS (Küresel Denizcilik Tehlike ve Güvenlik Sistemi) içinde A1 Alanında-VHF (Very High Frequency) eriminde- bulunan Gemilerin/İstasyonların kendilerine ait;

• sabit verilerini (Kimlik Bilgileri, Teknik Ölçüleri ve Karakter/Özellikleri),
• sefer bilgilerini (Draft, Tehlikeli Yük, Varış Limanı, ETA (Tahmini Varış Zamanı),
• hareket ve rota bilgileri (Pozisyon, Pozisyon Doğruluk Kodu, Pozisyon Zamanı, Gerçek Rota, Pruva Değeri, Gerçek Hız, Hareket Durumu)

VHF-telsiz telefon cihazının sistem için belirlenmiş kanallarından otomatik olarak yayınlamasına ve bu bilgilerin alıcı istasyonlar tarafından otomatik olarak algılanmasına, işlenmesine ve ayrıca karşılıklı mesajlaşma özelliklerine sahip bir yazılım ve donanım sistemi.

Sistemin Amacı

• ISPS içinde Gemilerin devamlı olarak izlenmesi
• Gemi-Gemi bazında Seyir Emniyetine katkı sağlaması

Alıcı Ais İstasyonu kendi monitöründe; Gönderici Ais İstasyonunun kendisine olan Kerterizini, Mesafesini, CPA-Azami Yaklaşma Mesafesini, TCPA-Azami Yaklaşma Mesafe için Süresini görerek muhtemel bir Çatışmayı önlemek üzere iletişim (sesli/mesaj) kurabilir, rota düzeltmesi/sakınma manevrası yapabilir.

• Gemi-VTS (Vessel Traffic Service)-GTH(Gemi Trafik Hizmetleri) bazında emniyet, planlama, yönlendirme, yönetime katkı sağlaması.

Geleneksel olarak radar bazlı olarak çalışmaya devam edecek olan VTS Merkez ve Ripiter İstasyonlarının AIS donatımı ve entegrasyonuyla radar monitörlerinden bağımsız olarak ECDIS -Elektronik Harita Gösterim ve Bilgi Sistemi- monitörlerinde ikinci bir izleme boyutu yaratır. ECDIS ve Radar sistemleri eşlenerek tek monitör üzerine hibrit bir gösterimle üstün özelliklere sahip bir izleme gerçekleşir. AIS'in sağladığı sessiz elektronik bilgi akışı ile SILENT VTS-Sessiz Vts- ortamında acil ve tehlikeli durumlar için sesli çağrı ve haberleşme etkinliği artar.

• Gemi-GMDSS (Global Maritime Distress and Safety System) Küresel Denizcilik Tehlike ve Emniyet Sistemi) bazında operasyonlara katkı sağlaması
• Gemi-SAR (Search and Rescue) Arama Kurtarma bazında operasyonlara katkı sağlaması.
• ATON (Aid to Navigation) Seyir için Yardımcı bazında Seyir Yardımcılarının Ais Donatımı ve Entegrasyonu ile;

Seyir Yardımcılarının (Şamandıralar, Fenerler), kendilerine ait Kimlik, Teknik-Karakter, Pozisyon, Pozisyondan Kayma, Pozisyon Referans, UTC Zaman Bilgilerini,

Bunlara ek olarak;

Hidrografik Amaçlı Yardımcılarda(Yüzer ve Sabit Sensörler) Akıntı Yönü-Kuvveti, Gelgit ve Datum Bilgilerini,

Meteorolojik Amaçlı Yardımcılarda(Yüzer, Sabit, Uçar Sensörler) Rüzgar Yönü-Kuvveti, Hava ve Su Sıcaklığı, Dalga boyu ve Dalga Yüksekliği bilgilerini

alıcı istasyonlara otomatik olarak göndererek seyir bilgi akışı ve seyir emniyeti görevlerini yerine getirirler.

• Kılavuzluk Bazında kanal geçişleri ve yanaşma manevralarına Katkı sağlaması.

KlasA AIS bulunan gemilerde AIS PILOT PLUG-Kılavuz Kaptan Bağlantı Soketi SOLAS standardı gereğidir. Son nesil cihazlarda bu soketi kendi Monitor Ünitesi üzerinde bulunur. Gemiye çıkan Kılavuz Kaptan PPU (Portable Pilot Unit) Kılavuzluk için Taşınabilir Cihazını (Bölgeye ait Elektronik Harita, Özel Bilgi ve Manevra Yazılımı olan Tablet Bilgisayar) geminin AIS cihazına bağlar (Kablo/Mavidiş) ve elindeki tablet bilgisayarını aynı ECDIS Monitorü gibi kullanarak görevini daha etkin ve emniyetle yerine getirebilir.

• Liman Kontrol ve Terminal Bazında resmi makamlar ve acentelerin WEB Tabanlı olarak işlem ve işletmelerine Katkı sağlaması.
• Filo ve Yük Takip ve İzleme bazında katkılar sağlaması.
• Doğal Alanların Korunması bazında katkılar sağlaması.
• Balıkçılık Faaliyetlerinin izlenmesi bazında katkılar sağlaması.
• Deniz Kazalarının incelenmesi bazında katkılar sağlaması.

Yukarıda numaralandırılan her madde, kendi başına detay ve açıklamaları olan konulardır.

Tarihçe

Gemi-gemi, gemi-kara haberleşmesinde VHF menzili içinde karşılıklı otomatik veri aktarımının seyir emniyetine getireceği yararlar uzun bir süreden beri fark edilmesine rağmen; gelişen teknolojiyle birlikte GMDSS içinde 01.02.1999 tarihinde DSC (Digital Selective Calling) tekniği ile hayat buldu.

DGNSS(Differential Global Navigation Stallite Service) kara istasyonlarının getirdiği yeni olanaklarla temelleri atılarak ilk etapta 4S tanımı ile projelenerek daha sonra Automatic Identification System-AIS adını aldı.

Uluslararası Denizcilik Örgütü'nün (International Maritime Organization - IMO) uygulama programına aldığı AIS, performans ve standartları belirlenerek; SOLAS (Denizde Can Güvenliği Uluslararası Sözleşmesi) (Böl:V,Kural:19)'a dahil edildi.

AIS'in gemilere donatılma tarihi 2008 yılı olarak belirlenirken; 11 Eylül 2001 tarihiyle dünyada beliren güvenlik krizinde alınan kararlarla, ISPS (International Ship and Port Facility Security) - Uluslararası Gemi ve Liman Tesisleri Güvenliği Kodu ile birlikte eşzamanlı olarak dört senelik öncelleme ile yürürlüğe girmiştir. Bu bağlamda AIS; ISPS içinde GÜVENLİK gereklerini tamamlamak gibi önemli bir görevi de yerine getirir.

Tüm Dünya'da 31 Aralık 2004 Tarihinden itibaren uluslararası sefer yapan 300GRT üzerinde tüm gemiler Ais Klas-A bulundurmak zorundadır.

Savaş gemilerinde Ais Bulundurma zorunluluğu bulunmamaktadır.

Kabotaj seferleri yapan gemi ve tekneler için Ais Klas-B bulundurma yükümlülükleri Ülkelerin Ulusal idarelerince belirlenir.

Sistemi oluşturan üniteler

• 1x Monitör ve Kontrol Ünitesi,
• 1x Merkezi İşlemci Ünitesi-CPU-,
• 1x Çok Kanallı VHF Göndericisi,
• 2x Çok Kanallı VHF Alıcısı,
• 1x Kanal 70 VHF Alıcısı-Kanal yönetimi için-,
• 1x Dahili GNSS Alıcısı-Zamanlama ve Pozisyon amaçlı-,
• Seyir için EPFC alıcı Arayüz'leri (Cayro, Parakete ve diğer sensörlerden),
• Radar Arayüzleri(ARPA,ECS,ECDIS, TÜMLEŞTİRİLMİŞ SEYİR SİSTEMLERİ için).

Çalışma ve Teknik Özellikler

• World Radio Conference-WRC 1997 yılında, AIS 1 için 87B(161.975 MHz), AIS 2 için 88B(162.025 MHz) VHF-FM kanallarını tahsis etti.
• AIS 25KHz ve 12.5KHz simplex kanal genişliklerinin her ikisini de kullanabilir ve her kanalda 2250 slot/dakika transmisyon oranı ile 9600bits/saniye veri yayınlama kapasitesine sahiptir.

SOTDMA-Self Organizing Time Division Multiple-Access yayın teknolojisini kullanır ve her 2 saniyede bir çıkışla, veri kontrolü ve düzeltmesi yaparak güvenli ve sağlam bir yayın gerçekleşir.

• Rutin yayın çıkış gücü 12.5W., Acil Durum yayın çıkış gücü 25W.
• Sistemine bağlı cihazlar gemi/istasyon ana elektrik güç kaynağından ayrı olarak acil Akü besleme sistemine de bağlıdır. Ana güç

kesintisinde otomatik olarak Acil Akü Gücü devreye girer.

Ais İstasyonu Yayın Periyotları

Statik/Sabit Bilgilerini;

Her 3 Dakikada bir kontrol ve düzeltmesini yaparak devamlı yayınlar.

Dinamik Bilgilerini-Kendi Sürat ve Pozisyon Değişimlerine göre-;

Demirli veya manevrada sürati 3Knts'dan daha küçükse her 3 Dakikada bir

Demirli veya manevrada sürati 3Knts'dan daha büyükse her 10 Saniyede bir

Seyirde sabit rotada sürati 0-14Knts arasında ise her 10 Saniyede bir

Seyirde rota değiştiriyorsa ve sürati 0-14Knts arasında ise her 3.33 Saniyede bir

Seyirde sabit rotada sürati 14-23Knts arasında ise her 6 Saniyede bir

Seyirde rota değiştiriyorsa ve sürati 14-23Knts arasında ise her 2 Saniyede bir

Seyirde/Rota değiştiriyorsa sürati >23Knts ise her 2 Saniyede bir

Kontrol ve düzeltmesini yaparak devamlı yayınlar.

Uzun Erimli Tanımlama ve Takip Sistemi (Long Range Idendification and Tracking-LRIT)

Gemilerin, A1 Bölgesi dışında -uzun erimde- kayıtlı bulundukları Bayrak devleti ve talep eden kıyı otoritelerince, izlenmesine ve hareketlerinin denetlenmesine olanak sağlar. LRIT gerçek zamanlı hareket izlemesi yerine gemiden otomatik olarak gönderilen şifreli format raporların 1 saat içinde 2 ila 4 kez güncellenmesi esasına dayanır. LRIT rapor gönderme gereğini yerine getirecek bir gemide mevcut AIS cihazı, uygun bir aktif arayüzle uzun erim haberleşme cihazı ile entegrasyonu yapılır. Bu bağlamda; genel çağrı, grup çağrı, belirli bölge için çağrı özellikleri ve diğer teknik-ekonomik avantajları ile INMARSAT-C haberleşme sistemi en uygun bir seçim olduğu kabul edilir.

Gemi tanıma ve izleme sistemlerini, Can-Mal-Çevre ve Ulusal Emniyet adına LRIT ile titizlikle yürüten kuruluşların başında;

AUSREP(Australian Ship Reporting System),

REEFREP(Great Barrier Reef and Torres Strait Ship Reporting System),

TEZ(Tanker Exclussion Zone)on the West Coast of Canada,

AMVER(Automated Mutual-assistance Vessel Rescue System), bulunur.

Uydu Bazlı AIS(Satellite-Based AIS)

Gmdss A1 bölgesinde tam, A2 bölgesinde kısıtlı çalışan Ais;A3 Bölgesinde Uzun Erimle devamlılığını kaybederek 15/30 dakikalık format mesajlarla yayın yapmakta ve A4 Kutupsal Bölgelerde ise Kapsam dışı kalmaktadır.

Karasal Ais İzleme istasyonlarının Sistem içinde bulunan İstasyon/gemileri DEVAMLI ve KESİNTİSİZ olarak izlemesi esas alınmıştır. Buna bağlı olarak Tüm Seyir alanlarını ve bölgelerini kapsayacak Uydu Bazlı Ais Sistemi projesi Norveç tarafından yürütülerek; 12.07.2010 tarihinde AISSat-1,08.07.2014 tarihinde AISSat-2 Uyduları Norveç Uzay Merkezi tarafından fırlatıldı. AISsat-3 ve NorSat-1 Uydularının bu amaçla yapımı devam ediyor. Uydu Bazlı Ais sisteminde Ais İstasyonlarının yayınları doğrudan Ais-uydusu tarafından da algılanır ve ilgili karasal birimlere geri iletilerek Ais bilgi akışı prosedürü tamamlanır.

Sisteminin Zayıf Yönleri

AIS Cihazı zorunluluğu olmayan tekne/gemilerin varlığı, AIS Cihazı arızalı/kapalı veya VHF-FM yayın sisteminden kaynaklanabilecek teknik zayıflıklardır.

Önlem

Gemi Vardiya Zabitleri, AIS Cihazını Çatışmayı Önleme Tüzüğündeki “Gözcülük-Çatışma riskini tespit etmek -Gerektiğinde haberleşme kurmak” Kurallarına alternatif bir bilgi sağlayıcısı olarak görmesi ve daima STCW-Vardiya Tutma Kuralları uygunluğunda hareket etme zorunluluğunu aklından çıkarmaması gerekir.

Güvenlik

Sistemin ve birimlerin güvenliği açısından sadece yetkilendirilmiş kullanıcıların WEB tabanlı bilgilere ulaşımı önemlidir. Mobil AIS İstasyonlarda ise radyo yayınlarının tüm kullanıcılara açık olması, olası terör ve korsan tehdidi altındaki tekne/gemiler için bir güvenlik sorunu olarak ortada kalmaktadır.

Ayrıca bakınız

• Uluslararası Deniz Seyir Yardımcıları ve Fener Otoriteleri Birliği

Dış bağlantılar

[1]22 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.