Ağaçlar Çağı

J. R. R. Tolkien’in hayalî Orta Dünya evreninde "Ağaçlar Çağı", Arda'nın üç büyük tarihi döneminden ikincisidir. Lambalar Çağı’ndan sonra Güneş Yılları’ndan öncedir. Bu tarihi dönem, Birinci Çağ’ın başlangıcı da dahil olmak üzere birkaç çağı içine alır.

İki Lamba’nın yok edilişi ve Almaren krallığının sona ermesi ile Valar, Orta Dünya’dan ayrıldı ve Aman kıtasına yerleşti. Burada ikinci krallıkları Valinor’u kurdular. Yavanna burada İki Ağaç’ı büyüttü. Birisine ‘’Telperion’’ (gümüş ağaç), diğerine ‘’Laurelin’’ (altın ağaç) adını verdi. Ağaçlar sadece Aman’ı aydınlattı ve Orta Dünya karanlık bir döneme girdi.

Ağaçlar Çağı, Valinor’da iki döneme ayrılır. İlk on çağa Mutluluk Yılları denildi, Valinor’a barış ve refah hakim oldu. Manwë, Yavanna ve Aulë tarafından kartallar, entler ve cüceler yaratıldı, fakat Elflerin Uyanışı’na kadar beklemek üzere uykuya yatırıldılar.

Pek çok karanlık dönemin ardından Gökyüzünün Efendisi Varda, Vaların Gümüş Ağacından aldığı çiy taneleri ile gökyüzünü katederek Orta Dünya üzerinde parlayan yıldızlara yeniden ışık verdi; böylece yıldızlar kadife gece içinde yeniden göz alıcı bir parlaklığa kavuştular. Melkor'un yaratıkları ışığa o kadar yabancıydı ki, yıldız ışığı huzmeleri karanlık ruhlarını delip geçtiğinde acı ile bağırdılar. Korkuyla kaçıp saklandılar.

Fakat her şeyden önce, yıldızlara yeniden ışık verilmesi, Elflerin Uyanışı'nı simgelemektedir. Çünkü Orta Dünya üzerinde yıldızlar parladığında Elfler, gözlerinde yıldız ışığı ile uyandılar ve bu sihirli ışığın izleri hep üstlerinde kaldı. Uyandıkları yer, Orocarni'nin (Kızıl Dağlar'ın) eteğindeki iç deniz Helcar'ın kıyılarındaki Cuiviénen idi.

Elflerin Uyanışı'ndan sonra iki başka ırkın da uyanmasına izin verildi: Demirci Aulë tarafından yaratılan cüceler ile Aulë'nin eşi Yavanna tarafından yaratılan entler.

Melkor, Cuiviénen'de uyanan elflere Valar'dan önce ulaştı ve bir kısmını kandırarak peşine taktı ve kuzeydeki kalesi Utumno'nun kuyularında kendine itaat edecek ırklar yarattı. Bunlar orklar ve troller idi ve eline düşen elfler ve entlerden işkence ile dönüştürülmüş akıllı ırklardı.

Süvari Oromë, Eflerin Uyanışı'nı keşfettiğinde ve Valar Melkor'un onlara yaptığı kötülükleri öğrendiğinde, Valar bir savaş kurulu topladı. Valar ve -onlara hizmet eden- Maiar Orta Dünya'ya gelerek, Melkor'a savaş açtılar.

Bu büyük savaştan Valar galip çıktı ve Melkor'un kötü orduları bertaraf edildi, Melkor'un kalesi Utumno'nun etrafını koruyan Demir Dağlar'da gedik açıldı ve Utumno yıkıldı. Melkor'un Orta Dünya üzerindeki en nüfuzlu dönemi sona erdi. Zincirlenerek götürüldüğü Valinor'da çağlar boyunca tutsak edildi.

Arda Barışı olarak bilinen bu dönemde aynı zamanda Büyük Yolculuk yani elflerin Arda'nın batı ucundaki Ölümsüz Topraklar'a yaptığı kitlesel göç gerçekleşti. Bu dönem genel olarak hem Orta Dünya'daki hem de Ölümsüz Topraklardaki elfler için mutluluk ve barış dolu yıllardı.

Büyük Yolculuk'u tamamlayarak Eldamar'a yerleşen Yüksek Elfler Tirion, Alqualondë ve Avallónë adı verilen muhteşem şehirleri inşa ettiler. Fakat pek çok elf de, Orta Dünya topraklarına olan sevgi ve bağlılıkları nedeniyle burada kalmayı tercih etti. Bunlar ölümlü topraklarda krallıklarını kurarak mutluluk ve barış içinde yaşadılar.

Yıldızların Çağları'nda, Orta Dünyanın kuzeybatısında bulunan Beleriand'da büyük bir elf krallığı kurulmuştu. Bunlar Kral Thingol ile Kraliçe Maia Melian'ı izleyen Sindar elfleriydi. Gri Elfler (Sindarin) olarak biliniyorlardı ve krallıkları uçsuz bucaksız Doriath ormanıydı. Başkentleri Bin Mağaralı Menegroth idi ve kalelerinin mağara ve galerileri, Orta Dünyanın harikalarından biriydi. Menegroth yeraltında taşlardan oluşmuş bir kayın ağacı ormanına benzeyecek şekilde dahiyane bir biçimde oyularak inşa edildi. Ağaçlar, kuşlar ve hayvanların tamamı taştan oyulmuş ve büyük odalar gümüş fıskiyeler ile doldurulmuş ve kristal lambalar ile aydınlatılmıştı.

Sindar Efendileri, Beleriand'ın Efendileri ve Yıldızların Çağları'nda Orta Dünya'da yaşayan Elfler içinde en güçlü olanlar olarak ünlendi. Müttefikleri, Falas'daki Deniz Elfleri (Teleri), Ossiriand'daki Yeşil Elfler (Laiquendi) ve Mavi Dağlar'daki Nogrod'da ve Belegost'ta yaşayan cücelerdi.

Nogrod ve Belegost cüce şehirleri, Yıldızların Çağları döneminde Beleriand Elfleri ile yürüttükleri ticaret sayesinde kalkındı. Taş oyma ustaları Mavi Dağlar'ın altında değerli metaller bulmak için geniş mağaralar açtılar ve taş işçiliğinde şöhret sahibi oldular. Menegrtoth'un geniş salon ve odalarını oymak üzere elfler tarafından görevlendirildiler. Orta Dünya'nın en usta demircileri olarak kabul edilen Nogrod Cüceleri, en iyi çelik kılıçlar ve mızraklar yaparken, Belegost Cüceleri ejderhalara dayanıklı zincir zırh yapımında ustalaştılar.

Belerian Elflerinin müttefikleri bir dereceye kadar, doğuya Eriador'un geniş ilk çağ ormanlarına kadar da uzanmaktaydı. Çünkü burada Yıldızların Çağları boyunca, Ağaçların Çobanları olarak bilinen dev ent ırkı ve Beleriand'ın Sindar (Silvan) Elfleri ile dostluk içindeydiler.

Eriador'un ardında, Dumanlı Dağlar'da, cüce krallıklarının en görkemlisi Khazad-dûm bulunuyordu. Yıldızların Çağlarında bu krallık da zenginleşerek, dağların altındaki salonlarını büyüttüler. Khazad-dûm Cüceleri, Beleriand'ın tarihinde ve kaderinde önemli bir rol oynamadılar.

On bin ölümlü yılı süren Yıldızların Çağları, keşif ve merak, zafer ve sihir çağları oldu. Fakat tüm bunlar, Melkor'un Valinor'daki tutsaklığının bitmesi ile başlayacak olan bir dizi facia ile sona erecekti. Melkor bir süre pişman numarası yaparak Vaları tatmin etti. Fakat, Melkor karanlık planlarını kurmaya devam etti ve gerçekleştirmek için fırsat kolladı. Vaların bir şölen gününde Valinor'daki İki Ağaç gözlerden uzak kalmıştı. Melkor, bu şölenin olacağını önceden bildiği için planını harekete geçirdi. Aman'ın güneyindeki karanlık diyar Avathar'da yaşayan karanlık yaratık -örümcek bedenli- Ungoliant'ı ikna ederek İki Ağaç'ı zehirlemesini sağladı. Daha sonra, Fëanor'un babası Finwë'yi katlederek, Finwë'nin yanında bulunan Silmarilleri çaldı ve Ungoliant ile beraber Orta Dünya'ya kaçtı. Demir Dağlar'da eski kalesi Utumno'nun yakınında yeni kalesi Angband'ı inşa etti ve binyıllar boyunca bu kalede hükmünü korudu.

Kaynakça

• The Encyclopedia of Arda (İngilizce) 25 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.