2016 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri

2016 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri
Seçiciler kurulunun 538 üyesi; Çoğunluk için 270 seçici oy gerekli
Katılım	%54.9
	Kırmızı Trump/Pence ; Mavi Clinton/Kaine
Önceki Başkan; Barack Obama; Demokrat\|Demokrat Parti (Amerika Birleşik Devletleri)\|Demokrat	Seçilen Başkan ; Donald Trump; Cumhuriyetçi\|Cumhuriyetçi Parti (Amerika Birleşik Devletleri)\|Cumhuriyetçi

2016 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri, 8 Kasım 2016 tarihinde yapılmıştır.^[1] ABD tarihindeki 58. başkanlık seçimleri olan bu seçimlerin yapıldığı sırada ABD başkanı olarak görev yapmakta olan Barack Obama ABD yasalarına göre bu göreve üst üste iki dönem seçilmiş olduğu için üçüncü kez aday olamamıştır. 2016 yılı boyunca partilerin kendi içlerinde her eyalette ayrı ayrı yaptıkları ön seçimlerin sonucu olarak Demokratik Parti'nin adayı Hillary Clinton, Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump, Liberteryen Parti'nin adayı Gary Johnson ve Yeşil Parti'nin adayı Jill Stein olarak belirlenmiştir. Bu adayların birbirlerine karşı yarıştıkları genel seçimlerde toplam oy sayısı bakımından Hillary Clinton'a göre daha az oy almasına karşılık, seçiciler kurulunda 304-227 üstünlük sağlayan Donald Trump seçimi kazanmış, 20 Ocak 2017 günü yemin ederek 45. ABD başkanı olarak göreve başlamıştır.^[2]


Trump, Clinton ve Johnson'ın yardımcı adayları ile birlikte seçimde kullandıkları kampanya logoları

Seçim prosedürü

Amerika Birleşik Devletleri Anayasası'nın İkinci Maddesi (İngilizce: Article Two) başkan adaylığının şartlarını ortaya koyar. İkinci Madde'ye göre başkan adayının (1) doğuştan Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı olması, (2) en az 35 yaşında olması ve (3) en az 14 yıldır Amerika Birleşik Devletleri'nde ikamet etmesi gerekir. Başkan adaylar tipik olarak Amerika Birleşik Devletleri'nin çeşitli siyasi partilerinden birinden aday gösterilmek isterler. Bu adaylar da ön seçim gibi bir süreçte halkın oylarına dikkat ederek verilir. Ön seçimlerde halk başkan adayları yerine önceden nasıl oy vereceğini beyan eden parti delegesine oy verir; bu nedenle ön seçimler dolaylı seçimlerdir. Ön seçimlere dahil olmayan "süper delegeler" ise istediği adaya oy verebilir. Seçilmiş ve "süper" delegeler daha sonra yapılan bir kongrede resmî olarak oylarını kullanırlar. Bu oylara göre de siyasi partiler adaylarını seçerler. Başkan adayları tipik olarak, o partinin biletini oluşturmak için bir başkan yardımcısı adayı seçer ve parti kongresindeki delegelerin oyuna sunar.

Kasım ayındaki genel seçimler de dolaylı seçimlerdir. Burada seçmenler, Seçiciler Kurulunun (Electoral College) aday listesi için oy kullanırlar. Seçiciler Kurulunu oluşturan bu kimseler (elector) daha sonra doğrudan başkan ve başkan yardımcısını seçerler.^[3] Seçimi kazanmak için gereken asgari 270 seçim oyunu hiçbir aday alamazsa, Temsilciler Meclisi Seçiciler Kurulundaki oylamadan en çok oy alan üç aday arasından başkanı seçmesi ve Senatonun başkan yardımcısını seçmesi koşuluyla bir seçim yapar. Başkanlık seçimi, Temsilciler Meclisi seçimleri, Senato seçimleri ve çeşitli eyalet ve yerel düzeydeki seçimlerle eşzamanlı olarak gerçekleştirilir.

Ön seçimler

Demokrat Parti

bkz:Demokrat Parti başkanlık ön seçimleri, 2016

Demokratik Parti'nin başkan adayı olmak için yarışan siyasetçilerden Hillary Clinton ve Bernie Sanders ön seçim sürecinin sonuna kadar başa baş yarışmışlardır.^[4] Adaylığı kazanmak için en az toplam 2.384 delege kazanmak gerekmekteydi. Hillary Clinton 2016 Demokratik Parti Ulusal Kurultayı'ndan kısa bir süre önce adaylık için yeterli olan delege sayısına ulaşmayı başardı. Bernie Sanders kurultaya kadar yenilgiyi kabul etmemesine rağmen^[5] 12 Temmuz 2016 tarihinde genel seçimlerde Hillary Clinton'ı desteklediğini açıklamıştır. Demokratik Parti'nin aday adaylarının ön seçimlerde aldıkları oy oranları şöyledir:

Aday adayı	Kazanılan eyalet	Kazanılan delege	Bağımsız delege	Toplam delege	Toplam oy yüzdesi
Hillary Clinton	34	2,219	543	2,762	%55,6
Bernie Sanders	23	1,832	48	1,880	%42,7

Önseçimi kazanan aday

Dışişleri Eski Bakanı
Hillary Clinton
(New York)

Çekilen adaylar

Aşağıdaki adaylar adaylıklarını duyurmuş, ancak sonradan yarıştan çekilmiştir:

Senatör
Bernie Sanders
(Vermont)
Eski Vali
Martin O'Malley
(Maryland)
Eski Vali
Lincoln Chafee
(Rhode Island)
Hukuk profesörü
Lawrence Lessig
(Massachusetts)
Eski Senatör
Jim Webb
(Virginia)

Cumhuriyetçi Parti

bkz:Cumhuriyetçi Parti başkanlık ön seçimleri, 2016

Cumhuriyetçi Parti başkan adayı olmak için toplam 1.237 delege kazanmak gerekmekteydi. 3 Mayıs 2016'da Donald Trump diğer adaylara kıyasla belirgin bir üstünlük sağlayarak Cumhuriyetçi Parti'nin varsayılan adayı (tek aktif aday) oldu. 18-21 Temmuz 2016 tarihleri arasında ABD'nin Cleveland kentinde yapılan Cumhuriyetçi Parti Kurultayı'nda resmen partinin adayı olarak seçildi. Cumhuriyetçi Parti'nin aday adaylarının ön seçimlerde aldıkları oy oranları şöyledir:

Aday adayı	Kazanılan eyalet	Kazanılan delege	Toplam oy yüzdesi
Donald Trump	40	1,441	%44,2
Ted Cruz	11	551	%25,4
John Kasich	1	161	%13,8
Marco Rubio	3	173	%11,6

Önseçimi kazanan aday

İş insanı
Donald Trump
(New York)

Seçimlerin eyaletlere göre yapılacağı tarihler.

Çekilen adaylar

Aşağıdaki adaylar adaylıklarını duyurmuş, ancak sonradan yarıştan çekilmiştir:

Senatör
Ted Cruz
(Teksas)
Vali
John Kasich
(Ohio)
Senatör
Marco Rubio
(Florida)
Emekli nörocerrah
Ben Carson
(Maryland)
Eski Vali
Jeb Bush
(Florida)
iş insanı
Carly Fiorina
(Virginia)
Vali
Chris Christie
(New Jersey)
Senatör
Rand Paul
(Kentucky)
Eski Vali
George Pataki
(New York)
Senatör
Lindsey Graham
(Güney Karolina)
Vali
Bobby Jindal
(Louisiana)
Eski Vali
Jim Gilmore
(Virginia)
Eski Vali
Rick Perry
(Teksas)
Eski Vali
Mike Huckabee
(Arkansas)
Eski Senatör
Rick Santorum
(Pensilvanya)
Vali
Scott Walker
(Wisconsin)

Liberteryen Parti

Aşağıdaki siyasetçiler Liberteryen Parti'nin başkan adayı olmak için yarışmışlardır:

29 Mayıs 2016 tarihinde, Johnson delegelerin % 55.8 ile ikinci oylamada Liberteryen adaylığı kazandı. Eski Massachusetts Cumhuriyetçi Valisi William Weld ise kurultay tarafından başkan yardımcısı adayı olarak belirlendi.

Eski Vali
Gary Johnson
(New Mexico)

Aday	Kazanılan eyalet	Toplam oy	Toplam oy yüzdesi
Gary Johnson	5	20,492	%54
John McAffe	0	3,054	%8
Austin Petersen	0	2,865	%8

Yeşil Parti

Aşağıdaki siyasetçiler Yeşil Parti'nin başkan adayı olmak için yarışmışlardır. Jill Stein adaylık için yeterli olan delege sayısına ulaşarak genel seçimlerde partiyi başkan adayı olarak temsil etmiştir.

Profesör
William Kreml
(Güney Karolina)
Doktor
Jill Stein
(Massachusetts)

Aday	Kazanılan eyalet	Kazanılan delege
Jill Stein	31	225.5
William Kreml	1	18,5
Sedinam Curry	0	13
Kent Mesplay	0	6

Sonuçlar

Başkan Adayı	Yardımcı Başkan Adayı	Parti	Kazanılan Delege	Aldığı Oy	Oy Oranı	Kaynakça
Donald John Trump	Michael Richard Pence	Cumhuriyetçi Parti	304	62,984,828	%46.1	^[6]
Hillary Diane Rodham Clinton	Timothy Michael Kaine	Demokratik Parti	227	65,853,514	%48.2
Gary Earl Johnson	William Floyd Weld	Liberteryen Parti	0	4,489,341	%3.28
Jill Ellen Stein	Ajamu Sibeko Baraka	Yeşil Parti	0	1,457,218	%1.07
Aday olmayan ancak delege oyu alan kişiler
Colin Powell	Maria Ellen Cantwell	Cumhuriyetçi Parti	3	25	%0.00
	Susan Margaret Collins
	Elizabeth Ann Warren
Bernard Sanders	Elizabeth Warren	Bağımsız	1	111,850	%0.08
John Richard Kasich Jr.	Cara Carleton Fiorina	Cumhuriyetçi Parti	1	2,684	%0.00
Ron Paul	Michael Richard Pence	Liberteryen Parti	1	124	%0.00
Faith Spotted Eagle	Winona LaDuke	Demokratik Parti	1	0	%0.00

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ "2016 Amerika Seçimleri – II, Burak Küntay". 27 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015.
^ Pilkington, Ed (21 Ocak 2017). "'American carnage': Donald Trump's vision casts shadow over day of pageantry". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 7 Kasım 2024.
^ "US Election guide: how does the election work?". The Daily Telegraph. 6 Kasım 2012. 10 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2015.
^ "Demokrat Parti'de Senatör Bernie Sanders'e Verilen Destek Clinton'ı Geçti, TurkishNY.com, 12 Ağustos 2015". 15 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015.
^ "Bernie Sanders: "Son oy verilene kadar yarıştan çekilmek yok"". 19 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2016.
^ "Election Results for the U.S. President, the U.S. Senate and the U.S. House of Representatives" (PDF). Fec.gov. 2 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.

[1] "2016 Amerika Seçimleri – II, Burak Küntay". 27 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015.

[2] Pilkington, Ed (21 Ocak 2017). "'American carnage': Donald Trump's vision casts shadow over day of pageantry". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 7 Kasım 2024.

[Telegraph2012-3] "US Election guide: how does the election work?". The Daily Telegraph. 6 Kasım 2012. 10 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2015.

[4] "Demokrat Parti'de Senatör Bernie Sanders'e Verilen Destek Clinton'ı Geçti, TurkishNY.com, 12 Ağustos 2015". 15 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015.

[5] "Bernie Sanders: "Son oy verilene kadar yarıştan çekilmek yok"". 19 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2016.

[6] "Election Results for the U.S. President, the U.S. Senate and the U.S. House of Representatives" (PDF). Fec.gov. 2 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]