İstanbul Kitaplığı

İstanbul Kitaplığı
Ülke	Türkiye
Kuruluş	1990
Konum	Soğukçeşme Sokağı, Sultanahmet, İstanbulTürkiye
Website	istanbulkitapligi.org.tr

Çelik Gülersoy Vakfı İstanbul Kitaplığı, İstanbul'da Ayasofya'nın arkasındaki Soğukçeşme Sokağı'nda bulunan, İstanbul şehrini konu alan eserleri ve görsel malzemeyi toplamayı amaçlayan vakıf kütüphane.

Çelik Gülersoy'un kırk yılda topladığı koleksiyonu içeren kitaplık, 1990 yılında hizmete girmiştir. İstanbul konusunda araştırma yapan değişik bilim dallarından uzmanlara, araştırmacılara, öğrencilere, restorasyon projelerine, restorasyon uygulamalarına hizmet eder.

Kitaplıkta, düzenlemesi bizzat kitaplığın banisi Çelik Gülersoy tarafından yapılan daimi sergide kentin geçmişi ile ilgili gravür, tablo, harita, kartpostal, belgeler ve fotoğraflar teşhir edilir. Sergi, kitaplığın giriş, okuma salonu, yönetim odası, ana salon ve anı odası mekanlarında yer alır.

Kitaplık binası

Kabul salonu

Kitaplık, Ayasofya'nın arkasındaki Soğukçeşme Sokağı’nda, Topkapı Sarayı surları dibinde bulunan 3 katlı, 775 metrekarelik bir binada hizmet verir.^[1] Binanın ilk yapılışı tapu kayıtlarına göre 18. yüzyıla tarihlenir. Binanın içinde bulunduğu Soğukçeşme Sokağı' ndaki yapılar, Gülersoy'un başkanı olduğuTürkiye Turing ve Otomobil Kurumu (TTOK) tarafından 1985-1986 yıllarında restore edilip turizme yönelik yeni işlevle kazandırılmıştır. Sokakta tarihi takip edilebilen en eski parselde bulunan yapı ise, "turizm olgusunda kültürün de önemi olduğunu" vurgulamak amacıyla kitaplık olarak tasarlandı^[2] ve bir İstanbul kitaplığı kurulup yaşatılması amacıyla kurulmuş Çelik Gülersoy Vakfı'na bedelsiz olarak verildi. Gülersoy'un koleksiyonu bu kitaplığa bağışlandı.

Kitaplık binası, restorasyon sırasında sokaktaki diğer harap durumdaki ahşap binalar gibi sökülmüş ve betondan olmak üzere yeniden inşa edilmiştir. Bodrum ve zemin katları, dışarıdan serpme sıva kaplı, yüksek tavanlı üst katı ise ahşap kaplıdır.

Bodrumda depolar, zemin katta yönetim odası ve okuma salonu bulunur. Üst katta ise konferans ve konser mekanları olarak kullanılan kabul salonları vardır Binanın iç döşemesine en büyük katkı, Semiha Şakir tarafından sağlanmıştır.^[3]

Koleksiyon

İstanbul Kitaplığı koleksiyonu, Çelik Gülersoy'un 1986'dan itibaren 40 yılda topladığı eserlerden oluşur. Koleksiyonun ilk kataloğu 1988'de hazırlanmış; "İstanbul Kitaplığı-Katalog (İst., 1988)" adıyla bastırılıp, ilgili kuruluşlara gönderilmiştir. 1990'daki resmî açılışından sonra Çelik Gülersoy Vakfı'nın satın aldığı eski ve yeni yayınlarla kitaplık zenginleştirildi.

Kitaplıkta 13 başlıkta toplanmış eserler bulunur:^[3]

Roma ve Bizans tarihi
Osmanlı Tarihi
Etütler (İstanbul'u bütünüyle ve sistematik olarak inceleyen eserler, İstanbul'la ilgili olan bir konuyu inceleyen eserler, İstanbul'un tek bir semtini veya tek bir yapısını inceleyen eserler)
Seyahatnameler
Sefaretnameler
Hatıralar

Güzel sanatlar (resim, heykel, mimarlık ve geleneksel el sanatları)
Biyografik eserler (İstanbul'la ilgili şahsiyetler ve onların diğer eserleri)
Türkiye Hakkında Genel Kitaplar (İstanbul bölümü varsa)
Türkiye rehberleri
İstanbul rehberleri
Gravür ve fotoğraf albümleri
Başvuru kitapları

Arşiv malzemesi

Kitaplıkta farklı malzeme gruplarından 24.000 civarında görsel ve belge mevcuttur.^[4] Görsel malzeme topografik olarak (semtlere göre) tasnif edilmiştir. Malzemelerin tarihi yaklaşık 18.yüzyıldan 2000 yılı başlarına kadar bir süreye yayılır. Malzeme türlerinin bir kısmı şunlardır:

Gravür
Litografi
siyaz beyaz ve renkli fotoğraf
Özgün ve yeniden basılmış kartpostal
Farklı ölçülerde film negatifleri
Farklı ölçülerde dia pozitifler
Cam negatif
Cam dia pozitif

Asetat baskılar
Kitap ya da dergilerden alınmış sahifeler Yayınlanmış kitap ve dergilerde bulunan görsellerden çekilmiş örnekler
Afiş, broşür, bilet, kartvizit, kupon, davetiye
Suluboya ve karakalem çalışmalar, desenler, eskizler

Görsel arşivin yerleştirildiği semt kutuları

Kitaplıktaki görsel arşiv, 40X50X7cm ölçülerinde kutular içerisine yerleştirilmiştir. Kutuların üzerinde konu başlıkları ve alt başlıkları gösteren etiketler vardır.^[4] Semt kutuları, yapı ya da bir mahalle adıyla alt gruplara ayrılıp içlerine yarım zarflara yerleştirilmiş; Bu zarflar içerisinde beyaz kartonlara açılan yuvalarda görsel malzeme yer alır.

Kaynakça

^ Akkoç, Serkan (16 Nisan 2015). "İstanbul'a birçok eser kazandıran turizmci, yazar merhum Çelik Gülersoy'un Sultanahmet'te kurduğu İstanbul Kitaplığı kiraya veriliyor". Habertürk. 25 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2023.
^ Çuhadar, Nuriye Özlem (1 Eylül 2010). "İstanbul'a Adanmış Bir Hayat: Çelik Gülersoy". Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi (16): 711-724. ISSN 1303-9369. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2023.
^ ^a ^b "Hakkımızda - Çelik Gülersoy Vakfı İstanbul Kitaplığı". 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2023.
^ ^a ^b "Görsel Arşiv". istanbulkitapligi.org.tr/. 25 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2023.

[1] Akkoç, Serkan (16 Nisan 2015). "İstanbul'a birçok eser kazandıran turizmci, yazar merhum Çelik Gülersoy'un Sultanahmet'te kurduğu İstanbul Kitaplığı kiraya veriliyor". Habertürk. 25 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2023.

[2] Çuhadar, Nuriye Özlem (1 Eylül 2010). "İstanbul'a Adanmış Bir Hayat: Çelik Gülersoy". Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi (16): 711-724. ISSN 1303-9369. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2023.

[:0-3] "Hakkımızda - Çelik Gülersoy Vakfı İstanbul Kitaplığı". 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2023.

[:1-4] "Görsel Arşiv". istanbulkitapligi.org.tr/. 25 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]