İsmail Han Ziyadhanov

İsmail Han Ziyadhanov — Azerbaycan Cumhuriyeti hükümetinin üyesi, diplomat, Azerbaycan Cumhuriyeti ordusunun yarbayı. Rusya İmparatorluğu'nun Birinci Devlet Dumasına seçilen 5 Azerbaycanlıdan biri.

İsmail Han Ziyadhanov
Rusya İmparatorluğu'nun Birinci Devlet Dumasının üyesi
Görev süresi
22 Nisan 1906 - 9 Temmuz 1906
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Parlamentosunda askeri işlerle ilgili görevli
Görev süresi
6 Kasim 1918 - 26 Aralık 1918
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Dışişleri Bakan Yardımcısı
Görevde
Makama geliş
26 Aralık 1918
Kişisel bilgiler
Doğum 27 Ağustos 1867
Gence
Ölüm 6 Haziran 1920 (52 yaşında)
Bakü
Partisi Anayasal Demokrat Parti
Müdafie Partisi
Türk Edemi-Merkeziyyet Partisi
Müsavat Partisi
Evlilik(ler) Senuber Nahçivanski
İmzası

Türk Edemi Merkeziyyet Partisi ve "Müdafie" partilerinin kurucularındandır. Mart soykırımı sırasında Şamahı ve Göyçay kazalarında Taşnak güçlerine karşı savaştı. Eylül 1918'de başlayan Karabağ hareketine katıldı. Nisan işgalinden sonra Bolşevikler tarafından yargılanmadan vuruldu.

İsmail Han, Gence Hanı Cevad Han'ın soyundandır ve Kaçar tahtının veliaht prensi Abbas Mirza'nın torunudur. Çarlık Ordusu ve Azerbaycan Cumhuriyeti Ordusu subayı Şahverdi Han Ziyadhanov ile Azerbaycan Cumhuriyeti Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Cumhuriyetin İrandaki Büyükelçisi Adil Han Ziyadhan'in kardeşidir.

Çarlık Rusyası döneminde

değiştir

İsmail Han Ziyadhanov, 15 Ağustos (27) 1867'de Gence şehrinde doğdu.[1][2] İlk eğitimini Gence Erkek Jimnazyumu'nda aldı, ardından Moskova İmparatorluk Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne girdi.[3][4] Üniversiteden mezun olduktan sonra Tiflis Bölge Mahkemesinde savcı yardımcısı olarak göreve başladı.[2] 1904 yılında kurulan Gence Müslüman Yardım Cemiyeti'nin üyesiydi.

1906'da İsmail Han, Yelizavetpol Guberniyasi'ndan Rusya İmparatorluğu'nun Birinci Devlet Dumasına seçildi.[5][6] Devlet Dumasına seçilen 5 Azerbaycan milletvekilinden biriydi.[7] Burada Duma'nın Müslüman kanadının büro üyesi ve "Halkın Özgürlüğü" partisinin üyesiydi.[2][8] Duma'daki görev süresi boyunca çarlığın uzak bölgelere yerleştirme politikasını, Kafkasya'da yapılan katliamları ve Rusya'nın Azerbaycanlılara yönelik tutumunu sert bir şekilde eleştirdi.[9][10] İsmail Han, sadece Kafkasya'da değil, Baltık bölgelerinde de yaşanan adaletsizliklere karşı çıktı ve protestosunu dile getirdi.[11] İsmail Han Ziyadhanov, Duma'nın dağılmasını protesto eden Vyborg Manifestosunu imzaladığı için Duma'ya seçilme hakkından yoksun bırakılarak üç ay hapis cezasına çarptırıldı.[12][13] Şeki hapishanesinde 3 ay tutuklu kaldı.[14]

 
İsmail Han Ziyadhanov, 19. yüzyılın sonlarında öğrencilik yıllarında

Mart 1907'de Kafkas ve Kırım Müslümanlarının temsilcilerinin Gence'de yapılan kongresinde İsmail Han Ziyadhanov'un önderliğinde Transkafkasya Tüm Müslüman Birliği'nin kurulmasına karar verildi.[15][16] Mayıs 1907'de İsmail Han'ın önderliğinde amacı Müslümanlar arasında eğitim ve kültürü yaymak, hakları korumak, adaleti ve vicdanı ayaklar altına alan herkesi cezalandırmak olan "Müdafie" teşkilatı kuruldu.[15][17]

Birinci Dünya Savaşı sırasında, zayıflayan Rus ordusunun gücünü artırmak için Rus komutanlığı, Azerbaycan'dan asker toplamaya ve onları Osmanliya karşı savaşlara sokmaya karar verdi.[18] Bu kararı engellemek için Halil Bey Hasmammadov, İsmail Han Ziyadhanov ve Alakbar Bey Rafibeyli'den oluşan bir heyet Tiflis'te Kafkasya Genel Valisi ile görüşüyor.[18][19] Sonuçta Azerbaycanlıların zorla değil gönüllü olarak askere alınmasına karar verildi.[19]

1917 Rus Şubat devriminden sonra Gence'deki kamu kuruluşlarının yürütme komitesini örgütledi ve şehir milislerinin başına atandı.[20] O dönemde Gence şehrinin düzeni onun önderliğindeki milis gruplar tarafından korunuyordu.[21][22] 1917 yılında kurulan "Türk Edemi-Merkeziyyet Partisi"nin kurucularındandır.[22]

18 Mart 1918'de Stepan Lalayev liderliğindeki Taşnaklar Şamahı'yı kuşatarak saldırdılar.[23] Burada binlerce sivili öldürdüler, evleri yaktılar, tarihi eserleri yok ettiler. Lalayev'in askerleri çocukları ve yaşlıları öldürdü, kadınlara tecavüz etti ve onları binaların balkonlarından attı. Şehrin camilerinde saklanan kadın ve çocuklar, camilerde yakılarak öldürüldü.[23][24] İsmail Han, bölge halkına yardım etmek amacıyla 28 Mart 1918'de Gence'de topladığı 500 kişilik süvari birliğiyle Şamahı'ya gelerek şehri Malakan ve Ermeni militanlardan temizledi.[25][26] Şehirden ayrılan Ermeni grupları Medrese köyüne kaçtı. İsmail Han onları köye kadar kovaladı ve ardından burada kuşattı.[27] Köy çevresinde yaşanan çatışmanın ardından Ermeni gruplar Medrese köyünü terk ederek Malakanların yaşadığı Gozluçay köyüne kaçtı.[27][28]

Azerbaycan Cumhuriyeti döneminde

değiştir

28 Mayıs 1918'de Azerbaycan Cumhuriyeti'nde oluşturulan ilk kabinede General Hosrov bey Sultanov Savunma Bakanı olarak atandı. Hosrov bey 11 Haziran'a kadar bu görevi sürdürdü. Aynı yılın 6 Ekim'inden 26 Aralık'a kadar askeri işlerle ilgili konularda İsmail Han Ziyadhanov görevlendirildi.[29][30][31] Azerbaycan Cumhuriyeti ordusunda yarbay rütbesindeydi.[32] Azerbaycan Cumhuriyeti'nin 2. hükümetinde askeri işlerden sorumlu, daha sonra da 1. dışişleri bakan yardımcılığına atandı.[33][34]

Bakü'nün 15 Eylül 1918'de işgalden kurtarılmasının ardından 23 Eylül 1918'de Karabağ hareketi başladı.[35][36] Karabağ hareketine katılan kuvvetler arasında 9. ve 106. Türk Alayları, milli gönüllü birlikleri ve 1. Azerbaycan Tümeni yer alıyordu.[37] Kafkas İslam Ordusu 4 Ekim'de Ağdam'dan başlayarak Şuşa istikametine saldırdı ve 8 Ekim 1918'de Şuşa şehri Ermeni-Taşnak kuvvetlerinden tamamen temizlendi.[38] Bu savaşlara Azerbaycan hükümetinin temsilcisi İsmail Han Ziyadhanov da katıldı.[39][40]

25 Mart 1919'da Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Kaçar devleti ile müzakere yapmak üzere Tahran'a gönderdiği Olağanüstü diplomatik misyona başkanlık etti.[41][42] Onlara Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Tahran, Tebriz, Reşt, Meşhed'de diplomatik temsilciliklerinin açılması için,[43] ticaret, posta-telegraf, gümrük ve denizcilik konularında gelecekteki sözleşmelere ilişkin genel hükümlerin hazırlanması demiryolu ve karayolları ile sınır hatlarının korunmasına yönelik karşılıklı tedbirlerin uygulanmasına yönelik ön müzakereler yapmak görevi verilmiştir.[44][45] 4 Haziran 1919'da İsmail Han Ziyadhanov ve Kaçar Devleti Dışişleri Bakanlığı temsilcisi Motasamul Saltana, 14 maddeden oluşan bir sözleşme taslağı imzaladılar.[46] Bu misyonun faaliyeti sonucunda Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin Tahran'da daimi diplomatik temsilciliğinin ve Kaçar devletinin bazı yerlerinde konsoloslukların açılması kararlaştırıldı.[34][47][48]

Ölümü

değiştir

İsmail Han Ziyadhanov'un öldürülmesiyle ilgili farklı görüşler var. Enver Çingizoğlu, "İsmail Han Ziyadhanov" adlı monografisinde, Azerbaycan'ın 11. Kızıl Ordu tarafından işgal edilmesinin ardından İsmail Han'ın Kızıl Ordu'nun askeri saha mahkemesi tarafından kurşuna dizilerek idam edildiğini yazmıştır.[34] 5 Mayıs 1920'de Azerbaycan Devrim Komitesi'nin özel kararnamesi ile İsmail Han Ziyadkhanov'un mülk ve arazilerine el konuldu.[34][39] İltifat Aliyarlı ve Tahir Behbudov'a göre İsmail Han Ziyadhanov, Nisan işgaline karşı Gence'de yer almış, Gence Ayaklanması'ndan sonra tutuklanmış ve 11. Kızıl Ordunun siyasi bölümünün başkanı Semyon Pankratov'un emriyle 6 Haziran 1920'de Nargin Adası'nda kurşuna dizilerek idam edilmiştir.[49]

 
İsmail Han Ziyadhanlı, 19. yüzyılın sonlarında gençliğinde

Babası Ebülfet Ağa Ziyadhanov 1843'te doğmuştur ve Cevad Han'ın torunudur.[50] Ebülfet Ağa, Bahman mirza Govanli-Kaçar'ın kızı Azerhümayun Govanli-Kaçar ile evlendi[51] ve bu evlilikten İsmail Han, Şahverdi Han, Adil Han, Sultan Beyim, Fahritac Beyim, Şirin Beyim, Hirda Beyim, Gamartac Beyim isimlerinde evlatlari dünyaya geldi.[51]

İsmail Han Ziyadhanov, Nahçıvan Hanlığı'nın son Hanı'nın torunu Sanubar Nahçıvanski ile evlendi.[52] Bu evlilikten Ebülfet Han, Cavad Han, Meleyke ve Hurşid adında çocukları dünyaya geldi.[52]

İsmail Han Ziyadhanov'un ortanca kardeşi Şahverdi Han Ziyadhan, Çarlık Ordusu ve Azerbaycan Cumhuriyeti Ordusu'nda subaydı.[53][54] Küçük kardeşi Adil Han Ziyadhanov, Azerbaycan Cumhuriyeti Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Azerbaycan Cumhuriyeti'nin İran Büyükelçisiydi.[55][56]

Hatırası

değiştir

Memmed Emin Resulzade, 1923 yılında yazdığı "Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Niteliği-Kuruluşu ve Mevcut Durumu" adlı kitabında İsmail Han Ziyadhanov'u Azerbaycan'ın istiklal şehidi olarak adlandırmıştır.[57]

Azerbaycan bağımsızlığını kazandıktan sonra Gence'nin sokaklarından birine İsmail Han Ziyadhanov'un adı verildi ve Adil Han Ziyadhanov'un mülkünün duvarına İsmail Han Ziyadhanov'un hatıra plaketi yerleştirildi. Gence Tarih ve Coğrafya Müzesi 1972 yılından bu yana bu mülkte faaliyet göstermektedir.[58][59]

2014 yılında inşa edilen ve Mart Soykırımı'na adanan Guba Soykırımı Anıt Kompleksi'nin Şamahı kazasıyla ilgili bölümünde İsmail Han Ziyadhanov'un fotoğrafları ve o dönemde Taşnaklara karşı verdiği mücadeleye ilişkin bilgiler yer alıyor.[60]

2021 yılında Azerbaycan Millî İlimler Akademisi El Yazmaları Enstitüsü Bilim Konseyi'nin kararıyla, yazarları Enver Çingizoğlu ve Aydın Ziyadhanlı olan "İsmayıl Han Ziyadhanov" başlıklı bir monografi yayımlandı.[61]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Eldar İsmayılov (2004). "İsmayıl xan Ziyadxanovun doğum haqqında şəhadətnaməsi". Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri (Rusça), 5-ci buraxılış. s. 77. 
  2. ^ a b c Çingizoğlu, Ənvər; Ziyadxanlı, Aydın (2021). İsmayıl xan Ziyadxanov (Azerice). Bakü: Mütərcim nəşriyyatı. s. 38. 
  3. ^ Mahmudov, Yaqub (31 Mayıs 2016). "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Türk – İslam dünyasında ilk demokratik, hüquqi və dünyəvi dövlət idi". Xalq Qəzeti (İngilizce). 7 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  4. ^ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: 100 sual, 100 cavab. — Bakü: Mütərcim, 2018. — С. 86.
  5. ^ "Азербайджанцы - депутаты в Государственной Думе России 4-х созывов". ourbaku.com. 30 Ocak 2011. 27 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  6. ^ Боиович, Милан Михайлович (1907). Члены Государственной думы : (портреты и биографии) : Первый созыв, 1906-1911 г (Rusça). Москва: Типография Т-ва И. Д. Сытина. s. 455. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  7. ^ Seyidzadə, Dilarə (1998). Azərbaycan XX əsrin əvvəllərində: müstəqilliyə aparan yollar (PDF) (Azerice). Bakü: Ulduz Poliqrafiya Servisi. s. 99. 7 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  8. ^ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF). I. Bakü: Lider nəşriyyat. 2004. s. 26. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Aralık 2022. 
  9. ^ Tarixi vә millimәnәvi dәyәrlәr kontekstindә. Azərbaycan Milli Kimliyi (PDF) (Azerice). Bakü. 2014. s. 337. Archived from the original on 19 Ağustos 2019. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2024. 
  10. ^ Baykara, Hüseyn (1992). Azərbaycan istiqlal mübarizəsi tarixi (Azerice). Bakü: Azərnəşr. s. 126. 8 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2024. 
  11. ^ Seyidzadə, Dilarə (1991). Азербайджанские депутаты в Государственной Думе России (Rusça). Bakü: Azərnəşr. s. 37. 7 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  12. ^ Rüstəmova-Tohidi, Solmaz (5 Aralık 2013). "Azərbaycan Parlamenti necə yarandı". Azərbaycan qəzeti. 7 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  13. ^ Seyidzadə, Dilarə (1991). Азербайджанские депутаты в Государственной Думе России (Rusça). Bakü: Azərnəşr. s. 40. 7 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  14. ^ Çingizoğlu, Ənvər; Ziyadxanlı, Aydın (2021). İsmayıl xan Ziyadxanov (Azerice). Bakü: Mütərcim nəşriyyatı. s. 63. 
  15. ^ a b Əzizov, Eldar (2009). Difai: XX əsrin əvvəllərində erməni-azərbaycanlı münaqişəsinin ilkin tarixi şərtləri və səbəbləri (PDF) (Azerice). Bakü. s. 56. Archived from the original on 29 Haziran 2014. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2024. 
  16. ^ Seyidzadə, Dilarə (1998). Azərbaycan XX əsrin əvvəllərində: müstəqilliyə aparan yollar (PDF) (Azerice). Bakü: Ulduz Poliqrafiya Servisi. s. 94. 7 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  17. ^ Çingizoğlu, Ənvər; Ziyadxanlı, Aydın (2021). İsmayıl xan Ziyadxanov (Azerice). Bakü: Mütərcim nəşriyyatı. s. 73. 
  18. ^ a b Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF) (Azerice). II. Bakü: Lider nəşriyyat. 2005. s. 302. 18 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Aralık 2022. 
  19. ^ a b Fərhadov, Əli (2014). Azərbaycan Birinci Dünya müharibəsi dövründə. Elmi məqalələr toplusu (PDF) (Azerice). Bakü: Ziya nəşriyyatı. s. 165. 19 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  20. ^ Əfəndiyev, Timuçin (17 Ekim 2022). "Şərəfli nəslin təmsilçiləri". 525-ci qəzet. Archived from the original on 17 Ekim 2022. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  21. ^ Çingizoğlu, Ənvər; Ziyadxanlı, Aydın (2021). İsmayıl xan Ziyadxanov (Azerice). Bakü: Mütərcim nəşriyyatı. s. 78. 
  22. ^ a b Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Gəncə quberniyasından olan dövlət xadimləri (PDF) (Azerice). Gence: Elm nəşriyyatı. 2018. s. 148. 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  23. ^ a b Baberovski, Yorq (2010). Враг есть везде. Сталинизм на Кавказе (Rusça). Moskova: Российская политическая энциклопедия. s. 136. ISBN 978-5-8243-1435-9. 
  24. ^ Rüstəmova-Tohidi, Solmaz (2016). Азербайджанские погромы в Шемахе. 1918 год. (На основе документов Чрезвычайной Следственной Комиссии Азербайджанской Демократической Республики) (Rusça). Moskova: Столица. s. 179. 12 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  25. ^ Mirzəliyev, Məmməd (29 Haziran 2019). "Cavad xanın nəticələri-Ziyadxanov qardaşları". Hüriyyət qəzeti. s. 14. 7 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  26. ^ "Cümhuriyyət fədailəri: Ziyadxanovlar". Milli.Az (Azerice). 27 Eylül 2012. 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  27. ^ a b Rüstəmova-Tohidi, Solmaz (2016). Азербайджанские погромы в Шемахе. 1918 год. (На основе документов Чрезвычайной Следственной Комиссии Азербайджанской Демократической Республики) (Rusça). Moskova: Столица. s. 176. 12 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  28. ^ Çingizoğlu, Ənvər; Ziyadxanlı, Aydın (2021). İsmayıl xan Ziyadxanov (Azerice). Bakü: Mütərcim nəşriyyatı. s. 81. 
  29. ^ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Gəncə quberniyasından olan dövlət xadimləri (PDF) (Azerice). Gence: Elm nəşriyyatı. 2018. s. 66. 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  30. ^ Азербайджанская Демократическая Республика (1918―1920). Законодательные акты. (Сборник документов) (PDF) (Rusça). Bakü: Azərnəşr. 1998. s. 331. 14 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Mayıs 2024. 
  31. ^ Çingizoğlu, Ənvər; Ziyadxanlı, Aydın (2021). İsmayıl xan Ziyadxanov (Azerice). Bakü: Mütərcim nəşriyyatı. s. 102. 
  32. ^ Nəzirli, Şəmistan (2016). Güllələnmiş Azərbaycan generalları (PDF) (Azerice). Bakü. s. 22. 14 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024. 
  33. ^ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Gəncə quberniyasından olan dövlət xadimləri (PDF) (Azerice). Gence: Elm nəşriyyatı. 2018. s. 149. 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  34. ^ a b c d Çingizoğlu, Ənvər; Ziyadxanlı, Aydın (2021). İsmayıl xan Ziyadxanov (Azerice). Bakü: Mütərcim nəşriyyatı. s. 39. 
  35. ^ Yaqublu, Nəsiman (2013). Qafqaz İslam Ordusu Azərbaycanda (PDF) (Azerice). Bakü: Ol nəşriyyatı. s. 32. ISBN 978-9952-484-53-3. 24 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Şubat 2023. 
  36. ^ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF). II. Bakı: Lider nəşriyyat. 2005. s. 106. 18 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Aralık 2022. 
  37. ^ Rıhtım, Mehmet; Süleymanov, Mehman (2008). Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və Qafqaz İslam Ordusu (Azerice). Bakı: Qafqaz Araşdırmaları İnstitutu. s. 214. 24 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2023. 
  38. ^ Süleymanov, Mehman (2014). Nuru paşa və silahdaşları (Azerice). Bakü. s. 137. 23 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023. 
  39. ^ a b Süleymanov, Mehman (2014). Nuru paşa və silahdaşları (Azerice). Bakü. s. 138. 23 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023. 
  40. ^ Çingizoğlu, Ənvər; Ziyadxanlı, Aydın (2021). İsmayıl xan Ziyadxanov (Azerice). Bakü: Mütərcim nəşriyyatı. s. 99. 
  41. ^ Gəncə hökmdarı Cavad xan və Ziyadoğlu-Qacar nəsli (PDF) (Azerice). Gence: Elm nəşriyyatı. 2020. s. 135. 13 Ekim 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  42. ^ Азербайджанская Демократическая Республика (1918—1920). Внешняя политика. (Документы и материалы) (PDF) (Rusça). Bakü: Azərbaycan nəşriyyatı. 1998. s. 150. 7 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  43. ^ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF). I. Bakı: Lider nəşriyyat. 2004. s. 201. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Aralık 2022. 
  44. ^ Göyüşov, Altay (5 Ocak 2022). "1919-cu ildə Azərbaycan Cümhuriyyətinin İrana ilk Diplomatik Missiyasının hesabatı". Baku Research Institute (Azerice). 6 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  45. ^ Hikmət, Ramil (18 Kasım 2016). "Dövlətçilik tariximizdə parlaq imzalar - Ziyadxanov qardaşları". www.anl.az. 525-ci qəzet. s. 4. 7 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  46. ^ Gəncə hökmdarı Cavad xan və Ziyadoğlu-Qacar nəsli (Azerice). Gence: Elm nəşriyyatı. 2020. s. 136. 7 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  47. ^ Mövsüm Əliyev (1990). "İsmayıl xan Ziyadxanov". "Odlar yurdu" qəzeti, № 14. 
  48. ^ Talıblı, Sübhan (8 Kasım 2012). "İsmayıl xan Ziyadxanlının siyasi və diplоmatik fəaliyyətinə dair". ganca.org. 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  49. ^ Əliyarlı, İltifat; Behbudov, Tahir (2013). İstiqlal fədailəri-Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Daxili İşlər Nazirləri və silahdaşları: 1918-1920 (Azerice). Bakü: Mütərcim. s. 356. 7 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  50. ^ Gəncə hökmdarı Cavad xan və Ziyadoğlu-Qacar nəsli (Azerice). Gence: Elm nəşriyyatı. 2020. s. 133. 7 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  51. ^ a b Mirzəliyev, Məmməd (25 Haziran 2019). "Cavad xanın nəticələri-Ziyadxanov qardaşları". Hüriyyət qəzeti. s. 14. 7 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  52. ^ a b "Самый опасный человек для советской власти в Азербайджане" (Rusça). 1 Mayıs 2019. 19 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  53. ^ Список ротмистрам армейской кавалерии по старшинству. Составлен по 15 сентября 1916 г. Sankt-Peterburq: Военная типография. 1916. s. 18. 14 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2022. 
  54. ^ Atamalı Şahbazov (2018). Сборник приказов по военному ведомству Азербайджанской Демократической Республики: ноябрь 1918 - май 1919 (PDF). I. Bakü: Maarif nəşriyyatı. s. 148. Archived from the original on 5 Temmuz 2022. Erişim tarihi: 14 Ekim 2022. 
  55. ^ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Gəncə quberniyasından olan dövlət xadimləri (PDF) (Azerice). Gence: Elm nəşriyyatı. 2018. s. 150. 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  56. ^ Aliyev, Elmin (2013). "ZİYADHAN, Âdil Han". TDV İslâm Ansiklopedisi. Archived from the original on 6 Temmuz 2019. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  57. ^ Rəsulzadə, Məhəmməd Əmin (1990). Azərbaycan Cümhuriyyəti keyfiyyəti-təşəkkülü və indiki vəziyyəti (PDF) (Azerice). Bakı: Elm nəşriyyatı. s. 79. Archived from the original on 5 Temmuz 2022. Erişim tarihi: 7 Kasım 2023. 
  58. ^ Hacıyev, Rauf (14 Ocak 2020). "Gəncə Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyində əsaslı təmir-bərpa işlərinə başlanıb". AzərTac. 13 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024. 
  59. ^ "Gəncə Dövlət Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi". mct.az. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024. 
  60. ^ "Muzeydə Şamaxı qəzasına aid bölmədə İsmayıl Xan Ziyadxanovun foto-şəkili və fəaliyyəti haqqında məlumat ziyarətçilərə təqdim olunur". Quba Soyqırımı Memorial Kompleksi (Azerice). 30 Temmuz 2020. 7 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  61. ^ ""İsmayil xan Ziyadxanov" adlı monoqrafiya çap olunub". science.gov.az (Azerice). 28 Eylül 2021. 10 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2024. 

Dış bağlantılar

değiştir