Çorlulu Ali Paşa
Çorlulu Ali Paşa (1670, Çorlu - Aralık 1711, Midilli), III. Ahmed saltanatında 3 Mayıs 1706 ile 15 Haziran 1710 tarihleri arasında dört yıl on sekiz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.
| Çorlulu Damat Ali Paşa | |
|---|---|
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 3 Mayıs 1706 - 15 Haziran 1710 | |
| Hükümdar | III. Ahmed |
| Yerine geldiği | Baltacı Mehmed Paşa |
| Yerine gelen | Köprülüzade Damat Numan Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1670 Çorlu |
| Ölüm | Aralık 1711 (40-41 yaşlarında) Midilli |
Hayatı
değiştirÇorlu'da yerleşmiş bir çiftçi ailenin oğluydu. Sultan II. Ahmed devri Kapıcıbaşı Türkmen Kara Bayram Ağa'nın evlatlığı olarak, önce Galata Sarayı'na, daha sonra Enderun-ı Hümayun'daki Seferli Koğuşu'na, buradan da Hane-i Hassa'ya yerleştirildi. Şubat 1699'da rikabdarlık hizmetinde bulunuyordu. Sadrazam Amcazade Hüseyin Paşa'dan bizzat silahdarlık rica etti. 15 Ekim 1700 tarihinde bu memuriyete tayin edildi.
Silahdarlığı, Saray-ı Humayun'da daha üst derecede bir memuriyet haline getirdi. Padişah ile sadrazam arasındaki haberleşmenin silahdarlık makamı vasıtasıyla yerine getirilmesini ve Darüssade'den başka Babüssade ile Enderun-ı Hümayun'a ait bütün işlerin de silahdar ağa nezaretinde yapılmasını sağladı. Çorlulu Ali Paşa'nın bu başarıları çok geçmeden birbirleriyle yarış halinde bulanan sadrazamın ve şeyhülislamın dikkatini çekti.
İstanbul'daki cebeci ayaklanması sırasında Çorlulu Ali Paşa, vezirlik rütbesiyle saraydan uzaklaştırıldı. Sultan III. Ahmed'in tahta geçmesinden sonra üçüncü vezir olarak Edirne'de kaldı. Halep Valiliği'ne tayin edilmek üzere İstanbul'a çağrılan Çorlulu Ali Paşa, İstanbul'a geldiğinde Halep Valiliği'nden vazgeçilerek, Kubbealtı'nda beşinci vezirlikle görevlendirildi. Enişte Hasan Paşa'nın yerine 1703 Kasım ayı sonlarında rikab-ı hümayun kaymakamı oldu. Bir süre sonra Trablusşam valiliği ile İstanbul'dan uzaklaştırıldı. Tekrar İstanbul'a dönen Çorlulu Ali Paşa, 3 Mayıs 1706 günü üçüncü vezirlikten Baltacı Mehmed Paşa'nın yerine sadarete getirildi. 1708 yılında yedi yıldır nişanlı bulunduğu Sultan II. Mustafa'nın kızı Emine Sultan'la evlendi.
Çorlulu Ali Paşa sadrazam olduktan sonra, devletin mali işleriyle ilgilendi ve saray masraflarını kontrol altına almak istedi. Tersane ve donanmaya önem verdi. Toplar döktürdü, askeri ocaklarda düzenlemelerde bulundu.
İsveç - Rus savaşı sırasında İsveç'i Ruslara karşı destekledi. Amacı ileride meydana gelebilecek Rus - Osmanlı savaşında yorgun düşmüş bir Rus ordusuyla karşılaşmak ve galip çıkmaktı. Sultan III. Ahmed, bu siyaseti tasvip etmemekteydi. Bir süre sonra Rusya'nın İsveç'le yaptığı savaştan galip ayrılması üzerine Çorlulu Ali Paşa'nın planları yaptığı hesaplara uymadı. III. Ahmed nezdinde ise aleyhinde yapılan propagandalar sonucu gözden düştü.
15 Haziran 1710'de III. Ahmed, Ali Paşa'yı sadaretten azletti. Bir gün sonra da sürgün olarak Kefe'ye gönderildi. Çorlulu Ali Paşa burada, sadrazamken Sinop'a sürdüğü ve daha sonra Şeyhülislam olan Paşmakçızade Seyyid Ali Efendi'nin fetvası ve III. Ahmed'in Aralık 1711 tarihli fermanı ile Midilli'de idam edildi.
İstanbul'da adını taşıyan iki cami, Tersane'de bir hamam, üç çeşme, Çorlu'da bir mektep ve çeşme yaptırdı. İstanbul'daki camilerin biri Tersane'de, diğeri Çarşıkapı'dadır. Çarşıkapı'daki cami, darülhadis, kütüphane ve imaretten ibaret bir külliyedir.[kaynak belirtilmeli]
Dış bağlantılar
değiştir- Danişmend, İsmail Hâmi, (1961) Osmanlı Devlet Erkānı, İstanbul:Türkiye Yayınevi.
- Buz, Ayhan, (2009) Osmanlı Sadrâzamları, İstanbul: Neden Kitap, ISBN978-975-254-278-5
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Baltacı Mehmed Paşa |
 Osmanlı Sadrazamı 3 Mayıs 1706 - 15 Haziran 1710 |
Sonra gelen: Köprülüzade Damat Numan Paşa |